Đánh giá đại thể mẫu bệnh phẩm năm 2024

Sinh thiết lạnh hay sinh thiết tức thì giúp bác sĩ xác định nhanh khối u là lành tính hay ác tính. Kỹ thuật này có tỷ lệ chính xác cao, phục vụ tốt cho quá trình chẩn đoán, chữa bệnh.

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Trung tâm Thông tin Y khoa, Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh

Kỹ thuật sinh thiết lạnh (sinh thiết tức thì) giúp bác sĩ chẩn đoán chính xác tình trạng bệnh tại các cơ quan quan trọng như gan mật, ống tiêu hóa, tuyến giáp, tử cung, não… Vậy, sinh thiết lạnh là gì? Ai cần thực hiện kỹ thuật này? Quy trình thực hiện ra sao?

Sinh thiết lạnh là gì?

Sinh thiết lạnh còn được gọi là sinh thiết cắt lạnh hay sinh thiết tức thì. Đây là phương pháp xét nghiệm nhanh mô bệnh học thường được thực hiện trong lúc phẫu thuật. Để thực hiện kỹ thuật này, bác sĩ sử dụng máy cắt lạnh thu thập mẫu bệnh phẩm làm tiêu bản, sau đó tiến hành giải phẫu mẫu bệnh phẩm và phân tích mô. Dựa vào kết quả phân tích mô, bác sĩ xác định được tình trạng của khối u. Quá trình thực hiện sinh thiết lạnh diễn ra trong thời gian ngắn từ 10 đến 15 phút.

Thực hiện sinh thiết tức thì ngay trong lúc phẫu thuật giúp bác sĩ giải phẫu có hướng xử trí kịp thời. Cụ thể, sau khi nhận kết quả sinh thiết bác sĩ giải phẫu có thể quyết định việc sẽ loại bỏ toàn bộ tế bào khối u (nếu lành tính) hoặc loại bỏ một phần tế bào khối u (nếu ác tính). Như vậy, người bệnh chỉ cần trải qua 1 lần xâm lấn đã có thể giải quyết được 2 vấn đề là sinh thiết chẩn đoán và phẫu thuật điều trị bệnh.

Chỉ định thực hiện sinh thiết lạnh

Kỹ thuật sinh thiết tức thì giúp bác sĩ chẩn đoán đại thể và vi thể nhanh chóng. Từ đó, nhận định được các vấn đề như tính chất của mẫu mô, sự lan rộng của bệnh, đánh giá diện cắt khối u, khoảng cách an toàn từ vùng tổn thương đến vùng diện cắt… Thông thường, bác sĩ chỉ định sinh thiết cắt lạnh khi cần:

• Xác định tình trạng hạch thần kinh ruột trong bệnh phình đại tràng bẩm sinh ở trẻ em (bệnh Megacolon).
• Xác định khối u lành tính hay ác tính, thường gặp ở những trường hợp như phẫu thuật u buồng trứng, u tinh hoàn, u sau phúc mạc, u ổ bụng…
• Kiểm soát sự di căn của khối u ác tính ngay trong quá trình phẫu thuật điều trị ung thư.

Ứng dụng của kỹ thuật sinh thiết lạnh

Kỹ thuật sinh thiết cắt lạnh mang đến ý nghĩa to lớn, hỗ trợ bác sĩ chữa trị các khối u hình thành bên trong cơ thể. Phẫu thuật khối u kết hợp sinh thiết tức thì có thể làm gia tăng tỷ lệ thành công cho ca mổ, giúp người bệnh nhanh chóng phục hồi sức khỏe, hạn chế để lại di chứng. Những ứng dụng của kỹ thuật này bao gồm:

• Chẩn đoán nhanh tính chất của khối u: Khi xác định được khối u lành tính hay ác tính bác sĩ giải phẫu có thể sớm đưa ra hướng xử trí tiếp theo, từ đó làm tăng tỷ lệ thành công của ca phẫu thuật.
• Đánh giá sự thỏa đáng của mẫu mô có sẵn: Trong một số trường hợp, thực hiện sinh thiết tức thì có thể giúp bác sĩ đánh giá mẫu mô được thu thập từ thủ thuật khác với mục đích hạn chế nguy cơ xâm lấn lần 2 khi mẫu mô không đạt yêu cầu.
• Ứng dụng cho việc lập kế hoạch sử dụng mẫu: Kết quả sinh thiết tức thì có thể được ứng dụng để nghiên cứu dịch enzyme tế bào, hóa mô miễn dịch, huỳnh quang.
• Kiểm tra diện cắt trong phẫu thuật khối u ác tính: Kỹ thuật này cho phép bác sĩ đánh giá diện cắt vùng rìa, từ đó xác định sự tồn tại của tế bào ác tính (nếu có).
• Kiểm tra tình trạng di căn của khối u ác tính.

Nguyên lý và phương pháp thực hiện sinh thiết lạnh

Sinh thiết cắt lạnh khác gì sinh thiết bình thường là thắc mắc của nhiều người bệnh. Để tìm đáp án cho câu hỏi này, mời bạn đọc cùng tìm hiểu về nguyên lý và phương pháp thực hiện kỹ thuật sinh thiết lạnh qua những thông tin cơ bản sau đây:

1. Nguyên lý thực hiện

Sinh thiết lạnh được thực hiện dựa trên nguyên lý làm lạnh khiến cho nước có trong mô đông đá và tạo thành khung bảo vệ mẫu mô bên trong. Khi đó, mô có độ cứng và dễ dàng được cắt mỏng.

2. Phương pháp thực hiện

Để thực hiện kỹ thuật này, bác sĩ sử dụng máy sinh thiết lạnh. Đây là thiết bị cắt lát vi thể và bên trong buồng kín của máy luôn được làm lạnh ở nhiệt độ thấp. Máy cắt lát vi thể có khả năng cắt mô thành những lát rất mỏng với độ chính xác cao. Các bước thực hiện cụ thể như sau:

• Sau khi thu thập, mẫu mô tươi tiếp tục được đặt vào trong khuôn đúc. Để tiến hành làm đông, mẫu mô được nhúng vào một loại gel chuyên dụng (OCT Compound), đây là hợp chất bao gồm polyvinyl alcohol và poly ethylene glycol.
• Mẫu mô được đông lạnh trong nhiệt độ từ -20 độ C đến -30 độ C. Mỗi loại mô tế bào có nhiệt độ làm đông phù hợp khác nhau. Trong đó, các mô giàu lipid hoặc giàu chất béo cần được hạ xuống nhiệt độ khoảng từ -40 độ C đến -50 độ C.
• Khi đạt độ đông thích hợp mẫu mô được cắt mỏng bằng máy cắt lát vi thể. Sau đó, các lát cắt tiêu bản thành phẩm được đặt trên phiến kính và tiến hành nhuộm màu.

Thời gian thực hiện sinh thiết cắt lạnh ngắn hơn rất nhiều so với sinh thiết mô học truyền thống. Như vậy, kỹ thuật này có áp lực về thời gian lớn và cần sự hỗ trợ đắc lực từ máy móc thiết bị hiện đại để đạt được kết quả sinh thiết tối ưu.

Quy trình sinh thiết lạnh

Quy trình sinh thiết cắt lạnh có giống với kỹ thuật sinh thiết thông thường hay không? Để trả lời câu hỏi này, mời bạn đọc cùng tìm hiểu về quy trình thực hiện kỹ thuật sinh thiết lạnh ngay sau đây:(1)

1. Chuẩn bị gì trước khi sinh thiết lạnh?

Kỹ thuật này được bác sĩ thực hiện ngay trong lúc phẫu thuật, vì vậy điều mà người bệnh nên quan tâm là các vấn đề cần lưu ý trước khi phẫu thuật, cụ thể gồm có:

• Vệ sinh cá nhân sạch sẽ.
• Loại bỏ răng giả tháo lắp, trang sức, khuyên kim loại trên cơ thể.
• Đi vệ sinh trước khi vào phòng phẫu thuật.
• Mặc quần áo do bệnh viện cung cấp.
• Nếu trước khi phẫu thuật người bệnh gặp các triệu chứng như cảm lạnh, ho, đau họng, tiêu chảy, sốt… thì cần thông báo sớm cho bác sĩ để có biện pháp hỗ trợ kịp thời.

Mỗi chỉ định phẫu thuật có những điều cần lưu ý riêng, người bệnh sẽ được bác sĩ tư vấn và hỗ trợ chi tiết.

2. Thực hiện kỹ thuật cắt lạnh

Các bước thực hiện kỹ thuật sinh thiết lạnh bao gồm:

• Bước 1: Nhận mẫu bệnh phẩm

Bác sĩ giải phẫu nhận mẫu bệnh phẩm được thu thập từ mảnh sinh thiết trong quá trình phẫu thuật hoặc từ các nguồn khác như chọc sinh thiết kim, bấm nội soi…

• Bước 2: Cố định mẫu bệnh phẩm

Cố định mẫu bệnh phẩm trên giá đỡ bằng gel chuyên dụng và bắt đầu quá trình làm lạnh nhanh. Giá đỡ mẫu bệnh phẩm được đưa vào buồng lạnh để tiến hành làm đông lạnh. Sau khi đạt độ đông cứng cần thiết, giá đỡ bệnh phẩm được chuyển qua vị trí cắt tiêu bản.

• Bước 3: Cắt tiêu bản

Kỹ thuật viên tiến hành cắt mẫu bệnh phẩm thành những lát mỏng từ 5 đến 10 micromet.

• Bước 4: Nhuộm tiêu bản

Kỹ thuật viên tiến hành nhuộm tiêu bản bằng phương pháp HE (Hematoxylin & Eosin).

3. Sau khi sinh thiết cắt lạnh (đọc kết quả)

Kỹ thuật viên tiến hành gắn lamen lên lam kính và chuyển đến cho bác sĩ. Lúc này bác sĩ mô bệnh học đọc tiêu bản và kết quả sinh thiết lạnh được chuyển đến cho bác sĩ giải phẫu tại phòng phẫu thuật trong thời gian sớm nhất. Khi đó, bác sĩ giải phẫu sẽ có hướng xử lý phù hợp và kịp thời cho người bệnh.

Sinh thiết lạnh có chính xác không?

Mặc dù có kết quả chỉ trong thời gian ngắn (15 – 30 phút) nhưng sinh thiết tức thì mang đến hiệu quả chẩn đoán chính xác (có thể đạt khoảng 92%). Nhờ đó, kỹ thuật này thường được sử dụng trong lúc phẫu thuật để giúp bác sĩ xác định nhanh phân loại khối u là lành tính hay ác tính. Tuy nhiên, kết quả sinh thiết lạnh có chính xác không còn phụ thuộc vào các yếu tố như:

• Chất lượng của trang thiết bị thực hiện sinh thiết.
• Quy trình thu thập mẫu bệnh phẩm tại phòng phẫu thuật.
• Trình độ chuyên môn và kinh nghiệm của bác sĩ giải phẫu mẫu bệnh phẩm.

Sinh thiết lạnh ở đâu?

Để sinh thiết cắt lạnh đảm bảo an toàn và chính xác, người bệnh nên chọn thăm khám, thực hiện tại cơ sở y tế uy tín. Bởi vì kỹ thuật này gắn liền với quá trình phẫu thuật nên người bệnh cần ưu tiên quan tâm đến các yếu tố như cơ sở vật chất hiện đại, hệ thống trang thiết bị tiên tiến, trình độ của đội ngũ y bác sĩ…

Để đặt lịch thăm khám, tư vấn các vấn đề về sức khỏe tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Quý khách vui lòng liên hệ:

Sinh thiết lạnh là kỹ thuật xét nghiệm nhanh mẫu bệnh phẩm ngay trong lúc phẫu thuật. Kỹ thuật này cần được thực hiện bởi bác sĩ giải phẫu mô giàu kinh nghiệm cùng sự hỗ trợ của hệ thống máy móc tiên tiến. Nếu có thắc mắc khác liên quan đến kỹ thuật sinh thiết lạnh, bạn hãy liên hệ trực tiếp với bác sĩ để được tư vấn chi tiết.