Nhắc đến Tây Bắc người ta sẽ nghĩ đến ngay những cảnh quan núi rừng hùng vĩ xao xuyến lòng người, những món ăn dân tộc phong phú đặc sắc khó quên. Nếu là người yêu thích ẩm thực Tây Bắc, hẳn bạn sẽ không còn xa lạ với các món ăn dân dã đậm đà cùng hương thơm độc đáo. Vậy điều gì đã tạo nên ấn tượng khó quên ấy?
Nếu như vùng Tây Nguyên có hạt Tiêu Xanh, thứ gia vị không thể thiếu trong các món ăn thì Tây Bắc lại có hạt Mắc Khén ( hay còn gọi là hạt tiêu rừng) và hạt Dổi. Hai loại gia vị quen thuộc trong rất nhiều trong các món ăn của đồng bào dân tộc cũng là tinh hoa ẩm thực và văn hóa của đồng bào vùng Tây Bắc. Đặc biệt hơn khi sử dụng hạt mắc khén và hạt dổi kết hợp với nhau để chế biến món ăn thì đây chính là một gia vị đặc trưng để những món ẩm thực trở nên thơm ngon hấp dẫn hơn.Cùng Pao Quán tìm hiểu rõ hơn về 2 loại gia vị này nhé!
Hạt Mắc Khén
Ai đã dùng thử mắc khén trong các món ăn của đồng bào dân tộc Tây Bắc chắc hẳn sẽ không thể quên hương vị tuyệt vời của hạt mắc khén mà không thể lẫn được với các hương vị nơi nào khác bởi mắc khén phân bố chủ yếu ở trên núi rừng Tây Bắc và là một trong những gia vị đặc sắc của ẩm thực Việt Nam.
Hạt mắc khén có một mùi thơm dịu nhẹ rất dễ chịu. Độ cay của mắc khén không giống như ớt mà nó chỉ tạo cảm giác tê rần rần nơi đầu lưỡi khi ăn. Ngoài hương vị độc đáo, ít ai biết rằng, hạt mắc khén còn có nhiều công dụng khác, chứa hàm lượng dinh dưỡng cao, mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe.
- Hạt mắc khén có mùi hương dịu nhẹ, cho bạn cảm giác như đang xông tinh dầu trong tiệm Spa.
- Trong vỏ cây có 2 aecaloid là budrungain chiếm 0.00025% và budrungainin chiếm 0.005%; lupeol.
- Trong quả mắc khén có chứa 0.24% alcaloid và tinh dầu. Đồng thời hạt mắc khén có chứa chất kháng khuẩn, giúp cho người sử dụng có sức đề kháng tốt hơn, chống chọi lại các tác nhân gây bệnh.
- Vỏ quả chứa d- terpinen, d- a- phellandren, 4- caren, b- pinnen, d- a- dihydrocarvol, 4- terpinol, dl- cavotanacetone.
Tất cả những chất trên góp phần trị đầy hơi, thấp khớp, mất trương lực của dạ dày, xây dựng hệ tiêu hóa khỏe mạnh nhờ có sự góp mặt của chất kháng khuẩn. Có thể thấy, hạt mắc khén không chỉ là gia vị, là linh hồn của ẩm thực Tây Bắc. Mà nó còn là vị thuốc, mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe con người.
Người ta thường sử dụng mắc khén để tẩm ướp các món ăn như thịt lợn nướng, thịt gà, gia vị để làm thịt khô hay để pha chế nước chấm.
Hạt Dổi
Hạt dổi là một bộ phận của cây Dổi rừng. Là loại cây thân gỗ, thẳng đứng, ít cành và rất cao! Ở rừng có vài loại cây Dổi, có loại chỉ lấy gỗ làm nhà, hạt rất cứng và mùi hắc thường gọi là Dổi tẻ. Còn loại cây Dổi cho hạt thơm hay còn được gọi là Dổi nếp mới chính là loại gia vị ‘’vàng đen’’ được sử dụng. sau khi phơi khô hạt dổi có một mùi thơm rất quyến rũ, đặc biệt khi hạt dổi chỉ thích hợp để nướng chứ không nên rang, hạt dổi sau khi nướng trên than hồng xong hạt sẽ nở căng ra, mùi thơm bốc lên ngào ngào, đem hạt dổi vừa nướng xong đi giã nhỏ để sử dụng.
Hạt dổi có mùi thơm ngậy đặc trưng và là một gia vị không thể thiếu trong mỗi bữa cơm của người Thái, nếu ăn món ăn được tẩm ướp gia vị này rồi thì chắc chắn bạn sẽ muốn ăn thêm lần nữa.
Mắc Khén – hạt Dổi gia vị đặc trưng ở Tây Bắc
Ẩm thực Tây Bắc tinh tế ở chỗ kết hợp hài hòa giữa các nguyên liệu. Mắc khén khi kết hợp với hạt dổi được đánh giá 2 gia vị tự nhiên của núi rừng, được sử dụng để tẩm ướp thực phẩm tại nên mùi hương lạ khác thường cho món ăn. Nếu sử dụng chúng theo cung nhau theo tỉ lệ chuẩn 5 : 1 thì mới tạo ra được mùi vị đặc trưng nhất trong ẩm thực Tây Bắc.
Mắc khén xay ra và trộn với hạt dổi thường được sử dụng để làm gia vị nước chấm, tẩm ướp thịt nướng, cá nướng, thịt lợn rang, thịt gác bếp… nhờ có loại gia vị này mà món ăn trở nên ngon và hấp dẫn hơn.
Thông qua bài viết trên bạn đã biết được mắc khén hạt dổi là những gia vị đặc sản ở Tây Bắc. Bạn hãy dùng thử loại hạt thú vị này một lần để được thưởng thức hương vị thơm ngon của 2 loại gia vị này nhé. Hoặc đến hệ thống Pao Quán để được nếm thử trọn vẹn hương vị tinh tế của ẩm thực Tây Bắc nhé các bạn. Nhanh tay đặt bàn trước tại Pao hoặc alo 0982 558 946 để có thể giao hàng tận nhà.
Hạt mắc khén là một loại gia vị nổi tiếng của vùng Tây Bắc. Mắc khén có vị cay tê tê rất đặc trưng. Nó thường được dùng làm đồ nướng và đồ chấm trong ẩm thực Tây Bắc. Hãy cùng Lam Sơn Food tìm hiểu về loại hạt bé nhỏ được mệnh danh là linh hồn của các món ăn Tây Bắc nhé.
Hạt mắc khén là gì?
- Cây mắc khén có tên khoa học: Zanthoxylum rhetsa, là một loài thực vật có hoa trong bộ Bồ hòn, họ Rutaceae, phân họ Toddalioideae, chi Zanthoxylum.
- Cây mắc khén là loại cây thân gỗ, có thể cao tới 15-18m. Cây có gai như bông lúa, ra hoa vào tháng 5-6 dương lịch. Thời gian thu hoạch quả vào tháng 11 dương lịch.
- Bộ phận dùng là quả, thường gọi là hạt mắc khén. Loại hạt này có vị cay the, tê tê thường được dùng để ướp đồ nướng hoặc làm các món ăn đặc trưng Tây Bắc.
Mắc khén là một loại gia vị nổi tiếng của vùng Tây Bắc, nó được mệnh danh là linh hồn của ẩm thực Tây Bắc.
Các đặc điểm của hạt mắc khén
- Quả mắc khén mọc thành chùm, quả to bằng hạt đỗ xanh.
- Bên trong quả có hạt màu đen. Người ta dùng cả hạt và vỏ để làm gia vị.
- Mắc khén có vị cay, khi ăn sẽ có cảm giác tê tê ở môi và lưỡi, mùi rất thơm.
Mắc khén có màu nâu sẫm, vị cay nồng, rất thơm.
Phân bố, môi trường sống của quả mắc khén
Mắc khén phân bố phổ biến ở vùng núi Tây Bắc Việt Nam, thượng Lào và Tây Bắc Thái Lan.
Thời điểm thu hoạch
- Thời vụ thu hoạch hạt mắc khén là tháng 11 hàng năm.
- Quả mắc khén được thu hoạch, phơi khô và bảo quản để sử dụng.
Quả Mắc Khén thường được thu hoạch vào tháng 11 dương lịch.
Hạt mắc khén dùng để làm gì?
Nếu nói đến hạt mắc khén chắc hẳn nhiều người sẽ biết đến mục đích sử dụng của nó. Hạt mắc khén cũng được sử dụng theo cách tương tự.
So với hạt tiêu, hạt mắc khén cay và thơm hơn. Đặc biệt, khi ăn mắc khén, bạn sẽ có cảm giác “tê môi, tê lưỡi”. Đây là đặc điểm của loại hạt này.
Hầu hết các món nướng, đồ chấm của Tây Bắc đều sử dụng mắc khén làm gia vị chính. Bạn có thể bắt gặp những món ăn nổi tiếng, đặc sản của Tây Bắc có sử dụng mắc khén như: thịt trâu gác bếp, thịt lợn gác bếp, thịt treo, lạp sườn, gà nướng, chẩm chéo,…
Cách sử dụng hạt mắc khén
Mắc khén có thể dùng tươi hoặc khô. Nhưng quả dâu tươi chỉ có ở Tây Bắc vào mùa nên hầu hết chúng sẽ được sử dụng ở dạng khô.
Quả Mắc Khén tươi khi chín có màu đỏ tía
Mắc khén rất tiện lợi khi sử dụng và dễ dàng cất giữ.
Mắc khén được dùng làm gia vị nên sẽ tùy khẩu vị mỗi người mà nêm nếm. Nếu thích ăn cay thì cho nhiều, nếu ăn ít thì cho ít thôi để món ăn dậy mùi hơn.
Cách chế biến và bảo quản hạt mắc khén
Quá trình chế biến hạt mắc khén
Hiện nay, hầu hết hạt mắc khén bán trên thị trường đã được nhặt sạch. Bạn mua về và chế biến rất đơn giản.
- Nếu ít dùng thì mỗi lần dùng 1-2 thìa cà phê cho vào lò vi sóng quay 2 phút cho đậu nóng. Cho vào cối sạch giã nhỏ để sử dụng.
- Nếu bạn thường xuyên sử dụng . Bạn có thể cho hạt vào chảo để rang cho thơm. Sau đó cho chúng vào máy xay nhuyễn, cho vào lọ để dùng dần.
Đặc trưng, hạt mắc khén có chứa tinh dầu. Vì vậy, khi rang, bạn nên để nguội trước khi xay, để tránh bị đóng bánh.
Mắc khén sau khi rang được nghiền mịn để làm gia vị.
Cách bảo quản hạt mắc khén
- Mắc khén nên được bảo quản trong lọ thủy tinh nhỏ có nắp đậy kín.
- Bảo quản nơi khô mát, tránh ẩm, không để tủ lạnh.
Phần kết
Nếu bạn đã một lần đến Tây Bắc. Nơi đây không chỉ có vẻ đẹp hùng vĩ, nên thơ. Tây Bắc còn rất nổi tiếng về ẩm thực và đặc sản. Món ăn tuy dân dã nhưng cách chế biến cũng khá cầu kỳ. Trong tiết trời se lạnh của Tây Bắc, được ăn những món nướng được tẩm ướp gia vị đậm đà, chấm với mắc khén cay cay, tê tê thì còn gì bằng. Chắc chắn bạn sẽ nhớ mãi sự ngọt ngào của chuyến đi đó.
Nếu bạn muốn mua hạt mắc khén thì có thể mua tại Lam Sơn Food cho đảm bảo. Các sản phẩm do Lam Sơn Food cung cấp đều có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, chủng loại phong phú, chất lượng đảm bảo, giá cực tốt… Hiện tại cửa hàng đang bán hạt mắc khén chuẩn rừng Tây Bắc, được chế biến thủ công. thơm ngon. Bạn có thể mua về để chế biến món ăn hoặc làm gia vị vùng Tây Bắc.
Hạt mắc khén có tên gọi khác là gì?
Hoàng mộc hôi hay còn gọi sẻn hôi, cóc hôi, vàng me, xong, mắc khén (tiếng Thái: มะแข่น) (danh pháp khoa học: Zanthoxylum rhetsa) là loài thực vật có hoa thuộc họ Rutaceae được mô tả khoa học bởi (Roxb.) DC.
Khen là gì?
Mắc khén đứng đầu trong các loại gia vị của đồng bào dân tộc miền núi. Có người gọi Mắc khén là hạt tiêu rừng và khiến ta dễ liên tưởng đến cây hồ tiêu dại mọc trong rừng nhưng không phải. Mắc có nghĩa là quả, còn Khén là một loại cây thân gỗ lớn mọc trong rừng đại ngàn.
Mắc khén chạm gì?
+ Làm chẩm chéo: Sử dụng mắc khén để làm chẩm chéo – loại nước chấm thể hiện sự tinh túy trong món ăn của người dân vùng Tây Bắc. + Tấm ướp làm khô: Thịt trâu bò khi làm khô có tẩm ướp thêm mắc khén sẽ tạo nên vị thơm nồng đặc biệt và tạo nên sự đặc biệt của thịt khô vùng Tây Bắc khiến ai ăn cũng tấm tắc khen.
Mắc khén có mùi gì?
Hầu hết các món ăn của đồng bào dân tộc Thái nơi đây đều sử dụng mắc khén làm gia vị. Loại gia vị này có mùi thơm nồng nàn, thơm hơn hạt Tiêu, cay nhè nhẹ, hơi gây tê khi thưởng thức, và đặc biệt hoàn hảo khi kết hợp cùng hạt Dổi.