Nước mắt sinh lý là gì

Khóc chẳng có gì là chuyện lạ kể từ khi ta chào đời tới khi rời xa cuộc sống. Có điều người ta hay nghĩ rằng khi trưởng thành phụ nữ mới rơi nước mắt chứ đàn ông "ai lại khóc". 

Sự thật là một nghiên cứu tại Mỹ cho thấy, mỗi tháng trung bình phụ nữ khóc 3,5 lần, còn đàn ông cũng kém hơn chút thôi: 1,9 lần.

Điều thú vị là: con người là loài động vật duy nhất biết khóc. Bài viết này khám phá lý do tại sao chúng ta khóc và những lợi ích sức khỏe nào mà khóc lóc đem lại.

Vì sao ta khóc?

Khóc dường như là đặc sản của con người với rất nhiều loại cảm xúc

Nếu phân loại theo lợi ích thì có 3 loại nước mắt:

Nước mắt giữ ẩm : Những giọt nước mắt mà tuyến lệ liên tục âm thầm bí mật chuyển tới đôi mắt. Đó là một chất lỏng kháng khuẩn giàu protein có tác dụng giữ cho mắt ẩm mỗi khi ta nháy mắt.

 Nước mắt phản xạ hay còn gọi là "nước mắt cá sấu" : Đây là những giọt nước mắt được kích hoạt bởi các chất kích thích như gió, khói hoặc hơi … hành tây . Cơ thể tạo ra chúng để loại bỏ các chất gây kích ứng và bảo vệ mắt.

 Nước mắt cảm xúc: Chúng ta có thể rơi nước mắt trước một loạt các cảm xúc. Đây gần như là "đặc quyền" của con người, được các nhà thơ gắn với một chữ "TÌNH" bao la. Nhưng những nhà y sinh lại vô tình mà phân tích như sau : Trong những giọt nước mắt này chứa một lượng hormone căng thẳng cao hơn các loại nước mắt khác.

Lợi ích của việc khóc lóc

Một số người, nhất là nam giới thường cố gắng kìm nén những giọt nước mắt, như là kiềm chế sự yếu đuối, nhưng khoa học chứng minh điều này có thể đồng nghĩa với việc bỏ lỡ một loạt lợi ích. Các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra rằng khóc có tác dụng sau:

1. Khóc có tác dụng làm dịu

Khóc giúp ta tự xoa dịu bản thân, điều chỉnh cảm xúc của chính mình

Khóc giúp ta bình tĩnh lại, giúp giảm bớt sự đau khổ

Một nghiên cứu năm 2014, nhận thấy những tác dụng làm dịu đối với chính người khóc và điều này được lý giải là hành động khóc lóc đã kích hoạt hệ thống thần kinh phó giao cảm , có tác dụng giúp ta thư giãn.

2. Giúp ta nhận được hơi ấm từ đồng loại

Trước một người đang rơi nước mắt, mọi người thường có xu hướng tiến tới hỗ trợ, an ủi. Vẻ khóc lóc thường thu hút sự ủng hộ của mọi người xung quanh, đem đến một loạt những hành vi có tính chất gắn kết giữa cá nhân với cá nhân, giữa cá nhân với xã hội.

3. Khóc giúp giảm đau, cải thiện tâm trạng

Ngoài việc tự xoa dịu bản thân, việc rơi nước mắt vì xúc động sẽ giải phóng oxytocin và endorphin. Những chất này làm cho ta cảm thấy dễ chịu và làm dịu nỗi đau cả về thể chất lẫn tinh thần. Bằng cách này, khóc có thể giúp giảm đau và thúc đẩy cảm giác hạnh phúc, giúp cải thiện tâm trạng. Đây là lý do tại sao chúng thường được gọi hormone hạnh phúc.

Khóc lóc có thể giúp cải thiện tâm trạng sau đó

4. Khóc giải phóng độc tố và giảm stress

Nước mắt có thể cuốn trôi buồn phiền thì cũng có thể tẩy rửa cơ thể ta bớt đi những độc tố liên quan tới stress. Nghiên cứu cũng cho thấy những giọt nước mắt đau buồn có chứa một số hormone căng thẳng và các chất hóa học khác. Các nhà nghiên cứu tin rằng khóc có thể làm giảm mức độ của các chất này trong cơ thể, do đó có thể làm giảm căng thẳng.

5. Khóc hỗ trợ giấc ngủ ngon

Một nghiên cứu nhỏ vào năm 2015 cho thấy rằng khóc có thể giúp trẻ ngủ ngon hơn. Việc khóc có tác dụng cải thiện giấc ngủ ở người lớn hay không vẫn chưa được nghiên cứu. Tuy nhiên, tác dụng xoa dịu, cải thiện tâm trạng và giảm đau của việc khóc lóc có thể giúp đi vào giấc ngủ dễ dàng hơn kể cả với một người trưởng thành.

6. Khóc giúp chống vi khuẩn

Khóc giúp tiêu diệt vi khuẩn và giữ cho mắt sạch vì nước mắt chứa một chất gọi là lysozyme. Trong phòng thí nghiệm , lysozyme có đặc tính kháng khuẩn mạnh mẽ đến mức nó thậm chí có thể chống lại các tác nhân gây khủng bố sinh học, như bệnh than chẳng hạn .

7. Khóc giúp cải thiện thị lực

Nước mắt cơ bản tiết ra mỗi khi ta chớp mắt, giúp giữ ẩm cho mắt và ngăn ngừa khô mắt, ảnh hưởng đến thị lực.

Khóc lóc ở mức nào cần đến gặp bác sĩ?

Khóc có một số lợi ích cho sức khỏe, nhưng khóc thường xuyên có thể là dấu hiệu của bệnh trầm cảm. Một người có thể bị trầm cảm nếu :

- Khóc lóc rất thường xuyên

- Khóc mà không có lý do rõ ràng

- Khóc lóc nhiều tới mức ảnh hưởng đến các hoạt động hàng ngày

- Khóc lóc trở nên mất kiểm soát

Kèm theo các dấu hiệu trầm cảm khác bao gồm:

- Khó tập trung, ghi nhớ mọi thứ hoặc đưa ra quyết định

- Cảm thấy mệt mỏi hoặc không có năng lượng

- Cảm thấy tội lỗi, vô giá trị hoặc bất lực

- Cảm thấy bi quan hoặc tuyệt vọng

- Khó ngủ hoặc ngủ quá nhiều

- Cảm thấy cáu kỉnh hoặc bồn chồn

- Không quan tâm tới những thứ đã từng yêu thích

- Ăn quá nhiều hoặc ăn ít đi, chán ăn

- Đau nhức không rõ nguyên nhân, hoặc chuột rút

- Các vấn đề tiêu hóa không cải thiện khi điều trị

- Lo lắng dai dẳng

- Có ý nghĩ tự tử hoặc ý nghĩ tự làm hại bản thân

Nếu bạn hay người quen, người thân, bạn bè của bạn có các triệu chứng này thì nên nói chuyện với bác sĩ. Lúc này, khóc lại là một dấu hiệu nguy cơ mất rồi.

Xem thêm video được quan tâm:

Hướng dẫn rửa tay phòng lây nhiễm nCoV

Minh Thu

1. Mắt tôi thường bị cay rát, ngay cả khi chớp mắt. Thỉnh thoảng lại có cảm giác cộm xốn rất khó chịu. Xin hỏi bác sĩ tôi bị bệnh gì? Tại sao lại bị như vậy? – anh Xuân Khoa (40 tuổi – Tài xế lái xe)

Các triệu chứng trên cho thấy anh đã bị khô mắt. Đây là một hội chứng xảy ra do sự rối loạn của màng phim nước mắt. Nước mắt là chất lỏng tiết ra từ tuyến lệ, đóng vai trò quan trọng trong việc bôi trơn và bảo vệ bề mặt nhãn cầu, giúp mắt không bị khô và tránh cho mắt không bị tổn thương. Nước mắt còn ngăn ngừa sự mất nước của niêm mạc mắt. Tuy nhiên, khi màng phim nước mắt bị rối loạn, nước mắt sẽ bị giảm thiểu về số lượng hoặc chất lượng, từ đó dẫn đến những bệnh lý trên bề mặt nhãn cầu.

2. Làm sao biết mình bị khô mắt? Khô mắt có nguy hiểm, ảnh hưởng gì nghiêm trọng không? – bạn Thu Hiền (24 tuổi – Nhân viên văn phòng)

Bạn có thể nhận biết khô mắt dựa trên các triệu chứng như: Mắt có cảm giác cay rát, cộm xốm, đỏ, ngứa, khó nhắm mở, cảm giác nặng mắt như buồn ngủ, mắt bị mờ nhưng sẽ rõ hơn sau khi chớp mắt.

Không chỉ gây ra nhiều bất tiện, làm giảm chất lượng cuộc sống, khô mắt có thể là yếu tố thuận lợi dẫn đến viêm kết giác mạc, loét giác mạc, sẹo giác mạc, hoặc nghiêm trọng hơn là mù lòa nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.

3. Mắt tôi thường xuyên bị khô, nhiều người hướng dẫn nhỏ nước muối sinh lý sẽ hết. Tôi đã làm theo trong nhiều tháng thì chỉ thấy đỡ ngay sau khi nhỏ, rồi lại bị tiếp, bệnh không cải thiện. Vậy tôi phải làm sao thưa bác sĩ? – cô Mỹ Linh (60 tuổi – nghỉ hưu)

Nước muối sinh lý là dung dịch dùng để vệ sinh, làm sạch mắt chứ không chứa những hoạt chất giúp thay thế nước mắt tự nhiên để điều trị khô mắt. Khi càng lớn tuổi, tuyến lệ sẽ không còn cung cấp đủ nước mắt như trước, việc sử dụng nước mắt nhân tạo để bổ sung độ ẩm cho mắt lúc này là vô cùng cần thiết. Vì vậy chị nên sử dụng các sản phẩm nước mắt nhân tạo chuyên dùng cho mắt khô, có độ nhờn cao và nên chọn loại không chứa chất bảo quản để mang lại hiệu quả như mong muốn.

4. Mắt tôi bị khô, Bác sĩ khuyên dùng nước mắt nhân tạo, xin bác sĩ có thể giải thích thêm nước mắt nhân tạo là gì, dùng nhiều có hại cho mắt không? – bạn Thành Thịnh ( 27 tuổi – nhân viên IT)

Khô mắt xảy ra khi số lượng hoặc chất lượng nước mắt đang bị suy giảm. Nước mắt được cấu thành từ nước, chất mỡ và chất nhầy. Những chất này có vai trò ngăn ngừa nước mắt bốc hơi, cung cấp dinh dưỡng cho giác mạc, rửa trôi bụi bẩn, và giúp giác mạc luôn được giữ ẩm, giúp bề mặt giác mạc tránh những xâm kích của vi khuẩn. Nước mắt nhân tạo có nồng độ PH và tính chất tương tự như nước mắt tự nhiên, thường được sử dụng trong các trường hợp mắt bị khô, đeo kính sát tròng, hoặc khi mắt thường xuyên tiếp xúc khói bụi... Do đó khi bị khô mắt, bạn nên dùng nước mắt nhân tạo, đặc biệt là các sản phẩm có chứa chất làm tăng độ nhờn, lưu trữ độ ẩm lâu dài trên nhãn cầu, gọi chung là hydrogel. Một số loại hydrogel thường gặp là: hydroxyethylcellulose (HEC), hydroxypropyl methylcellulose (HPMC), carboxy methylcellulose (CMC)… Bạn cần xem kỹ chỉ dẫn trên bao bì hoặc nghe theo hướng dẫn của bác sĩ/dược sĩ khi sử dụng sản phẩm.

5.  Em có triệu chứng bị khô mắt do thường xuyên sử dụng kính sát tròng. Cho em hỏi có thể sử dụng nước mắt nhân tạo chuyên dùng khi đeo kính sát tròng để trị khô mắt không ạ? - Bạn Ngọc Oanh (19 tuổi – sinh viên)

Nước mắt nhân tạo cho kính sát tròng chỉ có tác dụng bổ sung độ ẩm tạm thời, khiến nhãn cầu dễ chịu hơn khi tiếp xúc bề mặt kính chứ không mang đầy đủ chức năng để điều trị khô mắt.

Mặt khác, nước mắt nhân tạo cho mắt khô chứa các hoạt chất giúp bổ sung, lưu trữ độ ẩm và bảo vệ các mô giác mạc dưới màng phim nước mắt. Một số nước mắt nhân tạo cho mắt khô còn được sử dụng thay loại dùng khi đeo kính sát tròng. Bạn nên sử dụng đúng sản phẩm để trị khô mắt để cải thiện tình trạng của mình.

6. Tôi đã bước vào tuổi trung niên, mắt dễ bị khô. Vậy làm sao để tôi tăng cường độ ẩm cho mắt? – chị Hoàng Duyên (33 tuổi – Kế toán)

Ngoài sử dụng nước mắt nhân tạo, chị cần giữ thói quen sinh hoạt lành mạnh, hạn chế tiếp xúc màn hình tivi, máy tính quá lâu, chớp mắt thường xuyên (trung bình 12-18 lần/ phút), và ngủ đủ giấc. Nên đeo kính khi đi đường để bảo vệ mắt khỏi gió bụi, khói xe. Tránh để máy sấy tóc, quạt máy, hoặc không khí máy lạnh thổi trực tiếp vào mắt.

Ngoài ra cần uống đủ 1,5-2 lít nước một ngày và duy trì chế độ ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng. Bổ sung vitamin A (trong lòng đỏ trứng, cá, sữa), Beta- Carotene (trong rau củ quả màu vàng, đỏ, xanh xẫm), Omega-3 (trong các loại cá), và vitamin B (trong thịt, sữa, đậu nành) để cải thiện thị lực, tăng cường chất chống oxy hóa, giúp nước mắt điều tiết hợp lý, ngăn ngừa các bệnh về mắt và hạn chế khô mắt.