Sốt mò - bệnh nguy hiểm dễ bị bỏ sót Show Sốt mò là căn bệnh nguy hiểm thường xuất hiện vào tháng 6 đến tháng 9 hàng năm tại khu vực trung du, miền núi phía Bắc. Thời gian qua, không ít các ca bệnh đã được ghi nhận.
 Ghi nhận nhiều người mắc Thông tin từ Bệnh viện đa khoa Cao Bằng cho biết, cơ sở này đang điều trị cho liên tiếp 3 trường hợp sốt mò trên địa bàn. Một trường hợp điển hình, bệnh nhân nữ 38 tuổi, người dân tộc Sán Chỉ trú tại xã Mông Ân, Bảo Lâm nhập viện với tình trạng sốt cao, mệt mỏi. Khai thác tiền sử được biết, bệnh nhân đã mắc bệnh ở nhà được 5 ngày, với biểu hiện sốt đột ngột, sốt nóng liên tục, thi thoảng rét run, đau đầu, đau mỏi toàn thân, mệt nhiều ăn uống kém, uống thuốc hạ sốt không đỡ mới vào viện thăm khám, điều trị. Bệnh nhân được chẩn đoán mắc sốt mò. Hai bệnh nhân còn lại đang điều trị tại cơ sở y tế nói trên cũng ghi nhận tình trạng tương tự nghi do sốt mò. Tại Bệnh viện Bạch Mai cũng ghi nhận trường hợp mắc sốt mò trong thời gian gần đây, theo thông tin từ bệnh viện, bệnh nhân là một phụ nữ (75 tuổi), sống ở An Dương, Hải Phòng với công việc làm vườn tại nhà. Ngày thứ 5 sau khi xuất hiện sốt cao, kèm theo tức ngực, khó thở, người này đến Bệnh viện Việt Tiệp - Hải Phòng. Tại đây, người bệnh được chẩn đoán suy hô hấp, nhiễm trùng huyết, điều trị tại Bệnh viện Việt Tiệp 2 ngày không đỡ nên đã chuyển đến Bệnh viện Bạch Mai. Vào Trung tâm Cấp cứu A9, sau khi thăm khám lâm sàng ban đầu, các bác sĩ chẩn đoán bệnh nhân viêm phổi, suy hô hấp, nhiễm khuẩn huyết và được chuyển đến Trung tâm Hô hấp. Sau khi thăm khám kỹ, các bác sĩ phát hiện có một vết loét ở da vùng bẹn bên trái là tổn thương khá đặc hiệu do mò - một loại côn trùng cắn. Qua hội chẩn liên khoa, các bác sĩ Trung tâm Bệnh nhiệt đới bước đầu nhận định đây là bệnh sốt mò và kết quả xét nghiệm đã đúng với chẩn đoán ban đầu. Trước đó, cuối tháng 6, Bệnh viện đa khoa Nghĩa Lộ (Yên Bái) cũng tiếp nhận bệnh nhân nữ M.T.S. (19 tuổi) nhập viện với tình trạng sốt cao, khó thở, tiên lượng nặng nghi do sốt mò. Bệnh nhân được chẩn đoán sốc nhiễm khuẩn, suy đa tạng nghi do sốt mò và phải điều trị hồi sức tích cực hơn 10 ngày. Bệnh phát ở những nơi có khí hậu nóng ẩm Tại Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, bác sĩ Lê Thị Hằng - Viện Lâm sàng các bệnh truyền nhiễm cũng cho biết, bệnh sốt mò thường gặp ở những khu rừng núi có cây cối rậm rạp, đất mùn ẩm ướt, ở các hang hốc trong núi đá hay dọc hai bên bờ sông suối, bờ biển. Đó là những nơi có khí hậu nóng ẩm, thích hợp cho con mò phát triển đồng thời có nhiều con vật mang mầm bệnh như các loài gặm nhấm sinh sống. Thời gian xuất hiện bệnh là khoảng từ tháng 6-9. Như vậy những người hay vào rừng lấy gỗ, làm rẫy, khai hoang, săn bắn, các đơn vị bộ đội đi hành quân, những người khách tham quan du lịch hoặc người dân sống ở nơi ẩm thấp bị mò, thậm chí là ấu trùng của con mò qua vật chủ trung gian là các loài gặm nhấm, đặc biệt là chuột. “Thực tế điều trị cho thấy, bệnh sốt mò vẫn còn hay gặp ở nước ta. Tuy nhiên, do không để ý đến yếu tố dịch tễ, không tìm và quan sát được vết loét nên chẩn đoán dễ bỏ sót và không điều trị kịp thời, có thể dẫn đến các biến chứng nặng như viêm phổi, viêm não màng não, viêm cơ tim, suy đa tạng… Tại Viện Lâm sàng các bệnh truyền nhiễm cũng đã ghi nhận những ca bệnh mắc sốt mò với các biến chứng nặng như suy hô hấp, viêm não, có trường hợp tử vong do suy đa tạng không hồi phục” - bác sĩ Hằng cho hay. Theo Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế, ở nước ta, bệnh sốt mò xuất hiện quanh năm nhưng chủ yếu vào mùa mưa, đây là điều kiện để ấu trùng mò phát triển. Bệnh có đặc điểm sốt kéo dài, trên cơ thể có vết loét do côn trùng đốt, phát ban dạng sẩn và viêm hạch. Người bị bệnh sốt mò nếu không điều trị kịp thời có thể dẫn đến các biến chứng nặng như: Viêm phổi, viêm màng não, viêm cơ tim, suy đa tạng, thậm chí tử vong. Đáng lo ngại hơn, những triệu chứng ban đầu của căn bệnh này dễ nhầm với các bệnh sốt thông thường, sốt xuất huyết Dengue, sốt phát ban (sởi), bệnh sốt rét, viêm phổi, viêm cơ tim, nhiễm trùng máu. Hoặc do mệt mỏi, khó chịu, hoa mắt, chóng mặt, ù tai, có cơn vã mồ hôi, đau cơ nhiều như trong bệnh sốt vàng da chảy máu (bệnh Leptospira). Có những trường hợp biểu hiện li bì, thờ thẫn, u ám như bệnh thương hàn (do vi khuẩn Salmonella). Thậm chí bệnh dễ nhầm lẫn với viêm cầu thận cấp, xuất huyết giảm tiểu cầu... Các chuyên gia y tế khuyến cáo, người dân khi làm việc ngoài đồng ruộng hoặc những nơi có bụi cây rậm rạp nên chú ý trang phục bảo hộ lao động: Mặc quần áo dày, đi tất/ủng và có thuốc/hóa chất để thoa/xịt trên người để tránh côn trùng đốt. Khi có triệu chứng sốt đột ngột, xuất huyết, mệt mỏi, đau người, phát ban, nổi hạch, cần quan sát và kiểm tra kỹ trên cơ thể xem có nốt đốt như mô tả ở trên thì nghĩ đến đây là tổn thương do mò đốt và nên đến các cơ sở y tế để khám và điều trị kịp thời. Nhân viên y tế cũng cần được trang bị và cập nhật các kiến thức về bệnh sốt mò theo hướng dẫn của Bộ y tế để có thể chẩn đoán và điều trị kịp thời đúng phác đồ. Nếu bệnh nhân diễn biến nặng nên chuyển đến tuyến trên để được xử lý và điều trị, tránh những biến chứng nguy kịch, đe dọa tính mạng.
PGS. TS Đỗ Duy Cường - Giám đốc Trung tâm Bệnh Nhiệt đới, Bệnh viện Bạch Mai: Nguy cơ biến chứng cao Đặc điểm của con mò thường hay cắn ở vùng kín, vùng da mỏng và có nếp gấp như bẹn, nách, bìu, sau tai, quanh hậu môn... Đầu tiên, người bệnh thường xuất hiện tổn thương như nốt phỏng đường kính 0,5-1cm, không đau, không ngứa nên bệnh nhân thường không để ý đến. Sau một vài ngày, nốt phỏng thường tự vỡ ra, đóng một vảy đen hơi lõm xuống mặt da và xung quanh có gờ đỏ kèm theo tổn thương nổi hạch, phát ban. Một số bệnh nhân sẽ tiến triển nặng, có biểu hiện suy hô hấp, có bệnh cảnh giống nhiễm khuẩn huyết. Nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời, bệnh có thể gây nên những biến chứng cấp tính như suy hô hấp, tràn dịch màng phổi, viêm cơ tim, viêm màng não, có thể sốc giảm thể tích và tử vong. Sốt mò là một bệnh khá phổ biến trong thời gian gần đây ở một số nước nhiệt đới. Tại Việt Nam, khu vực mò hay sinh sống là những vùng nông thôn hay trung du, miền núi - nơi có cây cối rậm rạp, bụi cây. Con mò sẽ đốt và truyền tác nhân gây bệnh là vi khuẩn Rickettsiae tsutsugamushi vào cơ thể người.
Chủ đề: Nguy hiểm bỏ sót sốt mò dễ bị Dễ nhầm lẫn sốt mò với các bệnh truyền nhiễm khác Thông tin từ Trung tâm Bệnh nhiệt đới, Bệnh viện (BV) Bạch Mai cho biết, hiện Trung tâm đang điều trị cho một bệnh nhân sốt mò sau một hành trình dài đi qua một số bệnh viện và chuyên khoa khác nhau. Đó là bệnh nhân nữ 75 tuổi, sống ở An Dương, Hải Phòng. Bệnh nhân chỉ ở nhà làm vườn, xuất hiện sốt kèm theo tức ngực, khó thở. Ngày thứ 5, bệnh nhân đến BV Việt Tiệp - Hải Phòng trong tình trạng sốt cao, tức ngực, khó thở. Tại BV Việt Tiệp, bệnh nhân được chẩn đoán suy hô hấp, nhiễm trùng huyết, điều trị tại BV Việt Tiệp 2 ngày không đỡ nên đã chuyển đến BV Bạch Mai. Tại Trung tâm Cấp cứu A9, sau khi thăm khám lâm sàng ban đầu, các bác sĩ chẩn đoán bệnh nhân viêm phổi-suy hô hấp, nhiễm khuẩn huyết và được chuyển đến Trung tâm Hô hấp. Tại đây, sau khi thăm khám kỹ, các bác sĩ phát hiện có một vết loét ở da vùng bẹn bên trái - một tổn thương khá đặc hiệu do mò cắn. Qua hội chẩn liên khoa, các bác sĩ Trung tâm Bệnh nhiệt đới bước đầu nhận định đây là bệnh sốt mò và kết quả xét nghiệm đã đúng với chẩn đoán ban đầu. Mò là một loại côn trùng, truyền vi khuẩn Rickettsiae tsutsugamushi gây bệnh cảnh nhiễm trùng huyết và giống các căn nguyên gây nhiễm khuẩn huyết khác nên các bác sĩ thường chẩn đoán nhầm nếu không để ý đến vết loét ngoài da do con mò đốt. PGS.TS Đỗ Duy Cường - Giám đốc Trung tâm Bệnh Nhiệt đới, BV Bạch Mai cho biết, đây là ca bệnh khá điển hình của bệnh sốt mò do mò cắn và truyền vi khuẩn Rickettsiae tsutsugamushi vào cơ thể người với các hội chứng lâm sàng đặc như đã mô tả và kèm theo vết loét tại nơi mò cắn (eschar). Đặc điểm của con mò thường hay cắn ở vùng kín, vùng da mỏng và có nếp gấp như: bẹn, nách, bìu, sau tai, quanh hậu môn,... đầu tiên thường tổn thương như nốt phỏng đường kính 0,5-1cm, không đau, không ngứa nên bệnh nhân thường không để ý đến. Sau một vài ngày nốt phỏng thường tự vỡ ra, đóng một vảy đen hơi lõm xuống mặt da và xung quanh có gờ đỏ kèm theo tổn thương nổi hạch, phát ban. Một số bệnh nhân sẽ dẫn đến nặng, có biểu hiện suy hô hấp, có bệnh cảnh giống nhiễm khuẩn huyết. Nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời, bệnh có thể gây nên những biến chứng cấp tính như: suy hô hấp, tràn dịch màng phổi, viêm cơ tim, viêm màng não, có thể sốc giảm thể tích và tử vong. Sốt mò là một bệnh khá phổ biến trong thời gian gần đây ở một số nước nhiệt đới. Tại Việt Nam, khu vực mò hay sinh sống là những vùng nông thôn hay trung du, miền núi - nơi có cây cối rậm rạp, bụi cây. Con mò sẽ đốt và truyền tác nhân gây bệnh là vi khuẩn Rickettsiae tsutsugamushi vào cơ thể người. Dấu hiệu phân biệt Theo PGS.TS Đỗ Duy Cường, các bác sĩ cần lưu ý khi khám bệnh nhân nếu có triệu chứng sốt cao đột ngột, đau mỏi người, đa sung huyết, có phát ban, nổi hạch thì cần khám kỹ ở một số vùng kín như: nách, bìu, bẹn, quanh hậu môn, dưới nếp gấp sau gáy, sau tai, nếp lằn vú,... là những nơi con mò hay cắn. Nếu phát hiện cần điều trị đặc hiệu với nhóm kháng sinh ngấm vào nội bào, thời gian điều trị cắt sốt nhanh và sau 3-5 ngày có thể khỏi hoàn toàn. Tuy nhiên nếu chúng ta chẩn đoán sai, dùng kháng sinh không đúng, thậm chí nhóm kháng sinh mạnh/thế hệ mới như: Cephalosporin, Carbapenem đều không có tác dụng. “Người dân khi làm việc ngoài đồng ruộng hoặc những nơi có bụi cây rậm rạp nên chú ý trang phục bảo hộ lao động: Mặc quần áo dày, đi tất, ủng và có thuốc, hóa chất để thoa, xịt trên người để tránh côn trùng đốt. Khi có triệu chứng sốt đột ngột, xuất huyết, mệt mỏi, đau người, phát ban, nổi hạch, cần quan sát và kiểm tra kỹ trên cơ thể xem có nốt đốt như mô tả ở trên thì nghĩ đến đây là tổn thương do mò đốt và nên đến các cơ sở y tế để khám và điều trị kịp thời. Nhân viên y tế cũng cần được trang bị và cập nhật các kiến thức về bệnh sốt mò theo hướng dẫn của Bộ Y tế để có thể chẩn đoán và điều trị kịp thời đúng phác đồ. Nếu bệnh nhân diễn biến nặng nên chuyển đến tuyến trên để được xử lý và điều trị, tránh những biến chứng nguy kịch, đe dọa tính mạng” - PGS.TS Đỗ Duy Cường khuyến cáo. Theo các chuyên gia, bệnh sốt mò là bệnh nhiễm trùng cấp tính gây ra bởi Rickettsiae tsutsugamushi - vi khuẩn ký sinh nội bào. Mò đỏ thường sinh sống ở các bụi cây, bụi cỏ ẩm, nơi có bóng râm hoặc trong hang đá. Con người có thể bị mò nhiễm bệnh đốt khi sinh hoạt hoặc lao động ở khu vực có ổ dịch, đi qua vùng ven sông, ven suối, vào các hang đá, nằm nghỉ trên bãi cỏ... Dấu hiệu ban đầu là sốt cao và một số triệu chứng khác có thể nhầm với các bệnh sốt thông thường, sốt xuất huyết Dengue, sốt phát ban (sởi), bệnh sốt rét, viêm phổi, viêm cơ tim, nhiễm trùng máu. Hoặc do mệt mỏi, khó chịu, hoa mắt, chóng mặt, chóng mặt, ù tai, có cơn vã mồ hôi, đau cơ nhiều như trong bệnh sốt vàng da chảy máu (bệnh Leptospira). Có những trường hợp biểu hiện li bì, thờ thẫn, u ám như bệnh thương hàn (do vi khuẩn Salmonella). Thậm chí bệnh dễ nhầm lẫn với viêm cầu thận cấp, xuất huyết giảm tiểu cầu... Chẩn đoán cần dựa vào nốt loét điển hình (eschar) và triệu chứng lâm sàng. Ngoài ra chẩn đoán xác định cần phải làm xét nghiệm tìm kháng thể đặc hiệu trong máu. Và dựa trên các biểu hiện điển hình như các nốt đốt đóng vảy đen, mọc ở chỗ kín, nách, bẹn cổ,... Điều trị đặc hiệu bệnh sốt mò bằng các kháng sinh ngấm vào nội bào như Doxycyclin, Chloramphenicol, Azithromycin,… thì mới có tác dụng. |
