Cây mật nhân là một trong những dược liệu được sử dụng trong nhiều bài thuốc nam bởi các tác dụng dược lý và lợi ích đối với sức khỏe con người. Vậy cây mật nhân có công dụng gì và được sử dụng trong điều trị như thế nào? Cùng tìm hiểu câu trả lời qua bài viết dưới đây. Show
Cây mật nhân còn được gọi là bá bệnh hay bách bệnh, có tên khoa học Eurycoma longifolia – thuộc họ Thanh thất (Simaroubaceae). Đây là loại cây gỗ và có những đặc điểm như sau:
Hầu hết các bộ phận của cây gồm vỏ thân, quả, lá, thân rễ... đều được sử dụng làm thuốc chữa bệnh, ngoại trừ hoa cây. Trong đó rễ cây được sử dụng trong điều trị nhiều nhất. Thu hái dược liệu quanh năm, quả cây được rửa sạch và đem phơi khô ngay; rễ, vỏ cây và thân cây đem chặt thành từng đoạn nhỏ rồi sấy hoặc phơi khô. Dược liệu sau khi sơ chế được bào chế thành bột thô, bột mịn hoặc chiết xuất chất lỏng từ gốc cây hoặc chiết xuất bổ sung dạng viên, bảo quản trong túi ni lông hoặc hũ thủy tinh được thắt chặt miệng và cất trữ ở nơi thoáng mát, tránh ẩm ướt làm ẩm mốc dược liệu. Công dụng của cây mật nhân được nhiều người quan tâm “Cây mật nhân có tác dụng gì?” Theo Y Học Cổ Truyền, cây mật nhân có tính mát, vị đắng không độc và quy vào kinh Thận, Can. Nghiên cứu từ các nhà khoa học cũng chỉ ra rằng vỏ cây mật nhân chứa hàm lượng lớn chất urycomalacton (chất gây đắng) và nhiều hoạt chất gồm camopesterol, quasin, 2,6 – dimetoxybenzoquinon, bsitorol, alcaloid (10 – dimethoxycanthin, carbolin), triterpen (piscidinol A, niloticin, hyspidron), quassinoid (eurycomalacton, longilacton, 15-β-dihydroxyklaineanon).... Dựa vào các thành phần hoạt chất trên, công dụng của cây mật nhân đối với sức khỏe và điều trị bệnh như sau:
Bên cạnh các vấn đề liên quan đến câu hỏi “mật nhân có tác dụng gì? thì liều dùng và các dùng dược liệu này trong điều trị như thế nào?” cũng là câu hỏi mà nhiều người bệnh cần được giải đáp. Theo đó, liều lượng và cách dùng cây mật nhân trong điều trị bệnh là khác nhau và chúng có thể được bào chế ở các dạng gồm thuốc ngâm rượu, nước sắc, thuốc ngâm sáp mật ong, chế thành cao hoặc viên nén. Cách chế biến một số dạng bào chế dược liệu cụ thể như sau:
Trong Y Học Cổ Truyền, tác dụng của cây mật nhân gồm thanh nhiệt, lợi tiểu, trị kiết lỵ, đau bụng kinh, đau nhức xương khớp ở tay chân... Vì vậy dược liệu này được sử dụng trong nhiều bài thuốc chữa bệnh như sau: 3.1. Bài thuốc giúp cải thiện chức năng gan
3.2. Bài thuốc chữa ăn không tiêu, đau bụng, trướng bụngDùng 50g hỗn hợp các dược liệu gồm rễ cây mật nhân, hậu phác, cam thảo, củ bồ bồ, hoắc hương, trần bì, cây sả, củ sấu. Hỗn hợp dược liệu được rửa sạch, phơi khô rồi tán thành bột mịn, cất trong hũ thủy tinh và dùng dần. Hàm lượng mỗi lần sử dụng là 12g dược liệu hãm với nước nóng, lấy nước uống. 3.3. Bài thuốc trị goutDùng một lượng vừa đủ dược liệu mật nhân đem sắc với 500ml nước, đến khi cô đặc còn khoảng 200ml dung dịch. Chia nước thuốc thu được thành 2 – 3 lần uống trong ngày. Người bệnh cần kiên trì dùng bài thuốc mỗi ngày để cải thiện các triệu chứng của bệnh gout. 3.4. Bài thuốc trị huyết kém, nóng trong ngườiDùng các vị thuốc gồm rễ mật nhân, hà thủ ô, đậu đen, rau muống, cỏ xước, dây gùi, dây ký ninh, tang chi mỗi vị 10g. Đem sắc hỗn hợp các vị thuốc với nước và dùng uống thay trà. 3.5. Bài thuốc giúp kích thích tiêu hóaSử dụng 20g rễ cây mật nhân, 10g quả chuối sứ khô (đã được nướng vàng). Đem hỗn hợp ngâm trong 1 lít rượu trắng và có thể dùng sau 7 ngày. Liều dùng mỗi lần là một chén thủy tinh nhỏ (30ml) và mỗi ngày 3 lần vào buổi sáng, trưa, tối. 3.6. Bài thuốc chữa rối loạn kinh nguyệtSử dụng 15g rễ cây mật nhân đem sắc với một lượng nước vừa đủ đến khi thể nước cô đặc còn phân nửa thì dừng. Mỗi ngày dùng 1 thang thuốc và công dụng sẽ được phát huy sau 7 – 10 ngày. 3.7. Bài thuốc trị ghẻ, chàm và mẩn ngứa ở trẻ emDùng 2 – 3 nắm lá cây mật nhân đun với nước và dùng tắm. Trong khi tắm dùng nước rửa kỹ vùng da bị tổn thương, dùng bã chà xát nhẹ để giúp tăng công dụng. 3.8. Bài thuốc chữa kiết lỵ, tiêu chảyDùng một ít quả mật nhân sắc với nước. Nước thuốc thu được dùng uống mỗi ngày, sau 3 - 5 ngày sử dụng, chứng lỵ và tiêu chảy được điều trị khỏi hoàn toàn. 3.9. Bài thuốc chữa khó tiêu, đầy hơi, tẩy giun và giải độc rượuSử dụng một lượng vừa đủ rễ cây mật nhân sắc với nước, đến khi cô đặc rồi chia thành 2 lần uống trong ngày. Công dụng của cây mật nhân là chữa ăn không tiêu, đau bụng, trướng bụng Bên cạnh những công dụng của cây mật nhân được sử dụng trong điều trị, dược liệu này cũng có những chống chỉ định, tác dụng phụ và tương tác thuốc trong sử dụng. Vì vậy người bệnh cần lưu ý một số vấn đề khi dùng dược liệu mật nhân trong điều trị như sau: Tác dụng phụ: Một số tác dụng phụ có thể gặp phải khi sử dụng dược liệu mật nhân như sau:
Chống chỉ định:
Tương tác thuốc: Cũng như bất kỳ loại thuốc nào, dược liệu mật nhân trong các bài thuốc điều trị có thể tương tác với các loại thuốc khác và gây ra những tương tác thuốc nguy hiểm. Vì vậy, để đảm bảo an toàn và hiệu quả, người bệnh cần thông báo với bác sĩ điều trị các loại thuốc đang sử dụng (thuốc kê đơn, thực phẩm chức năng, thuốc kê đơn) và chỉ nên sử dụng dược liệu trong điều trị khi có chỉ định của bác sĩ. Trung tâm Y Học Cổ Truyền Vinmec - Sao Phương Đông được thành lập dựa trên những tinh hoa và sự kế thừa của hai nền Y Học Cổ Truyền và hiện đại trong khám và điều trị, với mục đích đem đến những lựa chọn tối ưu nhất cho khách hàng. Với đội ngũ bác sĩ chuyên khoa Y Học Cổ Truyền giàu kinh nghiệm và chuyên môn cao trong thăm khám và điều trị sẽ mang đến cho khách hàng các phương pháp trị liệu hiệu quả, an toàn và hợp lý nhất. Đây là cầu nối giữa Y Học Cổ Truyền và Y Học Hiện Đại. Với các biện pháp dùng thuốc có nguồn gốc tự nhiên, cổ truyền, cùng với các trị liệu không dùng thuốc như dưỡng sinh, châm cứu, xoa bóp bấm huyệt. Trung tâm cũng là địa chỉ thích hợp cho những khách hàng nâng cao sức khỏe, dự phòng và điều trị các bệnh lý mạn tính thời đại. Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để được giảm ngay 20% phí khám khi đặt hẹn khám lần đầu trên toàn hệ thống Vinmec (áp dụng từ 1/8 - 31/12/2022). Quý khách cũng có thể quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn tư vấn từ xa qua video với các bác sĩ Vinmec mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng. XEM THÊM: |