1- Ngất xỉu là gì?  Ngất xỉu hay còn được gọi là bất tỉnh, là tình trạng người bệnh bị mất ý thức trong một thời gian ngắn do huyết áp thấp làm máu không kịp lên tới não, hoặc do tim không thực hiện hoạt động bơm đủ máu có oxy lên não. Người bệnh thường bị ngã xuống đất khi bị ngất xỉu đột ngột, tuy nhiên, điều này khác hẳn với các cơn động kinh làm người bệnh co giật, sau khi bị ngất, người bệnh sẽ hồi tỉnh sau vài giây và cảm thấy bình thường trở lại, nhiều trường hợp cảm thấy rất mệt mỏi sau khi tỉnh lại. Người bệnh nếu đột nhiên bị ngất là có nguyên nhân, là do bị đau hoặc phải đứng trong thời gian dài ở môi trường nóng nực... Do vậy, bất kỳ ai cũng có nguy cơ bị ngất xỉu trong cuộc sống hàng ngày. Theo thống kê, có khoảng 95% người bệnh bị ngất lần đầu tiên trước tuổi 40 và nếu bị ngất xỉu đột ngột lần đầu tiên sau 40 tuổi thì rất có thể liên quan đến vấn đề bệnh lý nào đó, người lớn tuổi, ngất thường là do bệnh lý tim mạch, huyết áp thấp hoặc do tác dụng phụ của thuốc gây ra. 2- Nguyên nhân gây ngất xỉu là gì? Có rất nhiều nguyên nhân khiến con người bị ngất xỉu đột ngột, tuy nhiên, một vài yếu tố thường gặp nhất bao gồm: Bị ngất đột ngột do trung gian thần kinh: Hay còn được gọi là ngất phế vị, là nguyên nhân thường gặp nhất ở người bệnh, có thể xảy ra trong nhiều tình huống khác nhau như đó quá sợ hãi, đau đớn, hoảng loạn hoặc suy sụp tinh thần, vận động nặng, nôn ói hoặc mặc áo cổ cao làm nghẹt có cổ. Kèm theo ngất xỉu là biểu hiện xanh xao, vã mồ hôi... Hạ huyết áp tư thế: Sự giảm huyết áp tư khi thay đổi tư thế (đứng lâu, sử dụng thuốc hạ huyết áp hoặc do các bệnh lý thần kinh như Parkinson hoặc sau bữa ăn lớn) cũng có thể là nguyên nhân gây ngất xỉu đột ngột. Bị ngất xỉu do bệnh lý tim mạch: Một vài vấn đề ở tim mạch hoặc tiền sử gia đình có người bị đột tử cũng có thể khiến người bệnh bị ngất xỉu, tình trạng ngất xỉu xảy ra sau khi xuất hiện cơn đau ngực hoặc đánh trống ngực, sau khi gắng sức. Ngoài ra, người bệnh có thể bị ngất xỉu bởi các nguyên nhân khác bao gồm động kinh, ngất liên quan đến tâm thần kinh do lo lắng, đường máu thấp (hạ đường huyết), thiếu oxy, thở quá nhanh (tăng thông khí), bị té ngã, bị đánh vào đầu, uống quá nhiều rượu hoặc lên cơn đột quỵ. Bệnh lý tim mạch là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây ngất xỉu hiện nay. 3- Ai có nguy cơ bị ngất xỉu? Bất kỳ ai ở độ tuổi nào cũng có nguy cơ bị ngất xỉu. Tuy nhiên, nếu thuộc một trong các trường hợp sau thì nguy cơ bị ngất sẽ cao hơn, cụ thể: · Hiến máu khi chưa ăn · Đứng quá lâu hoặc nằm quá lâu rồi đứng dậy đột ngột · Người bệnh đang mắc bệnh lý về tim hoặc các bệnh khác · Thần kinh căng thẳng · Bị huyết áp thấp mãn tính 4- Xét nghiệm cần thực hiện khi bị ngất xỉu Khi người bệnh bị ngất xỉu, bác sĩ sẽ tiến hành một vài động tác sơ cứu ngất xỉu, khi người bệnh hồi tỉnh thì sẽ tiến hành thăm khám lâm sàng. Người bệnh sẽ được hỏi về các loại thuốc đang sử dụng, các dấu hiệu trước khi bị ngất, cảm thấy thế nào khi tỉnh lại... Tiếp đến, bác sĩ sẽ cho người bệnh thực hiện một số xét nghiệm kiểm tra tim, huyết áp hoặc điện tâm đồ (ECG), trong nhiều trường hợp, người bệnh có thể cần phải thực hiện xét nghiệm máu để tầm soát thiếu máu và bệnh đái tháo đường. Những xét nghiệm chuyên sâu hơn về tim mạch và hệ thần kinh đôi khi cũng cần phải thực hiện. 5- Điều trị ngất xỉu Thông thường, người bị ngất xỉu đột ngột sẽ tự hồi phục sau khi tuần hoàn não phục hồi, trong trường hợp bị ngất là do tim bơm không đủ máu thì cần phải thực hiện thêm các xét nghiệm để kiểm tra. Phương pháp điều trị ngất xỉu sẽ tùy thuộc vào nguyên nhân gây ngất, người bệnh có thể được yêu cầu phải ghi lại nhật ký các tình huống ngất xảy ra. Nếu cơn ngất xỉu tái phát hoặc người bệnh không thể hồi phục hoàn toàn sau ngất thì cần thông báo cho bác sĩ ngay lập tức, để có hướng xử trí kịp thời. Đối với những người thường xuyên bị ngất xỉu thì có thể tạo dựng lại thói quen sinh hoạt để hạn chế tình trạng bằng cách: · Uống đủ nước · Không được nhịn đói · Khi có cảm giác muốn ngất thì nên ngồi xuống hoặc nằm xuống ngay để máu kịp lên não · Nâng cao đầu giường · Đeo vớ y khoa · Tập các bài tập bắt chéo chân và căng cơ cánh tay Khi xuất hiện các biểu hiện bất thường về sức khỏe, người bệnh nên đến bệnh viện để được các bác sĩ kiểm tra và kịp thời can thiệp Ngất xỉu mặc dù không nguy hiểm đến tính mạng, tuy nhiên nó có thể là dấu hiệu ban đầu cảnh báo nhiều bệnh lý khác, chính vì thế, khi bị ngất thường xuyên, người bệnh nên trực tiếp đến bệnh viện để được các bác sĩ kiểm tra và kịp thời can thiệp khi phát hiện các bệnh lý nguy hiểm khác, tuyệt đối không được chủ quan với sức khỏe của mình. Khoa Khám bệnh và Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec giữ chức năng chuyên môn trong việc khám và điều trị các bệnh liên quan đến hệ thần kinh trung ương (hộp sọ, màng não, não bộ, mạch máu não, các dây thần kinh trong sọ, tuyến yên, cột sống, đĩa đệm, màng tủy sống) và hệ thần kinh ngoại vi (các dây thần kinh và hạch thần kinh bên ngoài não bộ và tủy sống). BS Huỳnh An Thiên
Các vấn đề huyết áp Huyết áp thấp là tình trạng nguy hiểm có thể gây ngất xỉu. Một rối loạn nữa là hạ đường huyết. Bỏ bữa có thể gây giảm đường huyết và tụt huyết áp dẫn đến ngất xỉu. Đứng lên đột ngột Đứng lên quá đột ngột có thể khiến máu dồn xuống chân mà không tới não, do vậy khiến bạn cảm thấy muốn xỉu. Không nên đứng dậy khỏi giường hoặc chỗ ngồi một cách đột ngột mà hãy cho cơ thể một thời gian nhất định. Stress Cao huyết áp là “kẻ giết người” thầm lặng và là nguyên nhân khiến nhiều người bị các rối loạn sức khỏe. Bạn cần phải kiểm soát stress vì nó có thể dẫn tới nhiều rối loạn bao gồm ngất xỉu. Xúc động Khi gặp một tình huống gây ra những cảm xúc lẫn lộn trong cơ thể, bạn có thể cảm thấy đứng không vững. Trong tình huống xúc động như vậy, huyết áp sẽ tăng, bạn sẽ bắt đầu bị đổ mồ hôi và cảm thấy muốn xỉu. Đói Có những lúc bạn có thể ngất xỉu khi đã quá lâu không ăn và điều này xảy ra vì thiếu “nhiên liệu” cho não hoạt động. Nhịp tim không đều Đây là loại phổ biến nhất của rối loạn nhịp tim, có thể khiến bạn cảm thấy không đứng vững. Bất thường này có thể xảy ra khi có sự gián đoạn lưu thông máu bình thường tới não. Sự gián đoạn này khiến bạn có nguy cơ bị cục máu đông và đột quỵ. Dấu hiệu đầu tiên của mang thai Cảm thấy ngất xỉu có thể là dấu hiệu sớm của mang thai. Nếu bạn đang mong điều này, hãy thử thai tại nhà hoặc làm xét nghiệm máu ở bệnh viện có uy tín. Theo: Báo SKĐS
Ngất xỉu là sự mất ý thức đột ngột do lưu lượng máu đến não bị thiếu. Xử trí ngất rất đơn giản nhưng điều quan trọng là cần chẩn đoán nguyên nhân của ngất xỉu. Triệu chứng ngất xỉuTrước khi ngất, bệnh nhân có thể có một hoặc nhiều triệu chứng sau, tùy thuộc vào nguyên nhân gây ngất: Cảm thấy tối sầm lại, mọi thứ như phim đen trắng; Choáng váng, chóng mặt, hoa mắt; Có cảm giác như đang rơi; Cảm thấy buồn ngủ hay đi đứng không vững, lảo đảo; Đau đầu… Trong trường hợp ngất xỉu do kích thích dây thần kinh phế vị, người bệnh có thể bị chuột rút hoặc buồn đi tiêu ngay trước khi bất tỉnh. Biểu hiện: Trong thực tế, khi não thiếu máu tạm thời, nó sẽ ngừng gửi tín hiệu đến các tế bào cơ. Các cơ bị mất điều khiển và cơ thể sụp đổ do trọng lực kéo xuống. Người bị ngất có thể có chút run rẩy, co giật, đôi khi giống như một cơn động kinh (mặc dù rất ngắn). Sau khi ngất: Chính tư thế ngã ngất khiến cơ thể nằm ngang hay hạ thấp đầu và máu bắt đầu chảy ngược vào não giúp người ngất tỉnh lại. Một số triệu chứng phổ biến có thể xảy ra sau khi ngất xỉu: Toát mồ hôi, mạch đập nhanh, có thể tiêu tiểu không tự chủ... Nguyên nhân Có rất nhiều nguyên nhân có thể gây ngất. Nhiều người có những vấn đề sức khỏe tiềm ẩn gây ảnh hưởng đến hệ thống thần kinh hoặc tim mạch, huyết áp. Kết quả là lượng máu cung cấp cho não bộ bị giảm đột ngột, các tế bào não không nhận đủ lượng oxy cần thiết dẫn đến ngất. Những tình huống có khả năng gây ngất là: Đứng lên quá nhanh khiến hạ huyết áp tư thế; Quá đói; Trời quá nóng; Mất nước; Tâm trạng thay đổi (quá buồn hay tức giận); Tăng thông khí (hít quá nhiều oxy hay thải ra quá nhiều carbonic trong thời gian ngắn); Ho mạnh, xoay cổ mạnh hoặc mặc áo có cổ quá chật (mẫn cảm xoang động mạch cảnh); Ngất trong hay sau khi tiểu tiện; Uống quá nhiều rượu; Tác dụng phụ của một số thuốc... Ngoài ra, ngất có thể xuất hiện do liên quan đến vấn đề ở tim hoặc mạch máu làm cho lưu lượng máu lên não bị ảnh hưởng, bao gồm rối loạn nhịp tim, cấu trúc tim có vấn đề làm cho dòng máu bị tắc nghẽn, thiếu máu cơ tim cục bộ, bệnh van tim, hẹp động mạch chủ, cục máu đông hay suy tim. Cần đến gặp bác sĩ sớm để được điều trị kịp thời. Một số vấn đề thần kinh như co giật, động kinh, đột quỵ hay cơn thiếu máu não thoáng qua (TIA) cũng có thể gây ra ngất xỉu. Đôi khi đau nửa đầu cũng gây ngất. Khoảng 1/3 trường hợp ngất xỉu là không xác định rõ nguyên nhân. Tuy nhiên, khả năng bị ngất có thể tăng lên do tác dụng phụ từ một số thuốc điều trị. Cách xử trí khi một người bị ngất xỉu Nếu bạn thấy một người bị ngất xỉu, hãy giữ bình tĩnh. Kiểm tra để chắc chắn người đó còn thở, nếu không, hãy gọi cấp cứu và bắt đầu hô hấp nhân tạo hoặc tiến hành thủ thuật “Hồi sinh tim phổi” (CPR). Để người bệnh nằm ngửa và nâng cao phần chân lên, nới lỏng cổ áo hay thắt lưng giúp lưu lượng máu quay trở lại não. Bấm vào huyệt nhân trung và huyệt dũng tuyền. Huyệt nhân trung nằm ngay dưới gốc mũi, ở vị trí 1/3 trên của rãnh nhân trung. Huyệt dũng tuyền nằm dưới lòng bàn chân, ở điểm nối 2/5 trước với 3/5 sau của đoạn đầu ngón chân thứ 2. Cần bấm huyệt ngay sau khi người bệnh có biểu hiện ngất nhằm giúp họ thoát khỏi tình trạng này càng nhanh càng tốt. Thông thường, người bị ngất sẽ tỉnh lại nhanh chóng. Hãy gọi ngay cấp cứu 115 nếu thấy người bị ngất: Không có dấu hiệu tỉnh lại sau 1-2 phút; Người ngất bị chấn thương nặng do té ngã; Lên cơn co giật. Phòng ngừaNếu bạn bỗng dưng cảm thấy dấu hiệu tiền ngất xỉu nói trên như đỏ bừng mặt, nóng đột ngột hoặc buồn nôn hoặc toát mồ hôi lạnh... đừng đứng dậy. Nếu đang đứng hãy từ từ tìm chỗ nằm ngay xuống. Hãy nằm nghỉ, gác chân cao hơn đầu chờcác triệu chứng qua đi trong vài phút. Nếu không đỡ hoặc bạn bắt đầu thấy đau ngực hoặc khó thở, hãy gọi cấp cứu. Để phòng ngừa ngất xỉu, hiểu biết về nguyên nhân gây ra ngất xỉu là một nửa chiến thắng. Nếu đã trải qua ngất xỉu, người bệnh có thể ghi nhớ các dấu hiệu cảnh báo và triệu chứng ngất xỉu và có thể tránh nó bằng cách loại bỏ nguyên nhân. Bệnh nhân bị ngất nhiều lần nên đi khám bác sĩ và xác định nguyên nhân gây ngất (nếu có). |
