Tại sao lại nghén khi mang thai

Nguyên nhân chính xác của chứng ốm nghén vẫn chưa được biết rõ, nhưng có thể là do sự thay đổi nội tiết tố. Người ta ước tính rằng chứng ốm nghén thông thường xảy ra ở 80% phụ nữ mang thai. 

Các triệu chứng của ốm nghén thường bao gồm buồn nôn và nôn. Một số phụ nữ thậm chí không nghi ngờ mình có thai cho đến khi đợt ốm nghén đầu tiên xuất hiện.

1. Chứng nôn - hiện tượng ốm nghén

Ốm nghén khi mang thai với đa số thai phụ không quá trầm trọng và thường chấm dứt sau 3 tháng đầu thai kỳ. Tuy nhiên, một số phụ nữ phải đối mặt với hội chứng ốm nghén nặng (Hyperemesis gravidarum) gây buồn nôn và nôn nhiều khiến sụt cân khá nghiêm trọng khi mang thai. Nguyên nhân có thể là do nồng độ hormone tăng cao.

Nếu thai phụ bị ốm nghén nhẹ, có thể chỉ nôn một lần trong ngày và có thể kiểm soát được cảm giác buồn nôn và nôn. Nhưng nếu phát triển chứng nôn do Hyperemesis gravidarum, có thể nôn nhiều hơn ba hoặc bốn lần một ngày và cảm thấy buồn nôn gần như liên tục.

Tình trạng nôn mửa khi bị nôn trớ có thể trở nên tồi tệ đến mức một số phụ nữ mang thai bị sụt cân nhiều và có nguy cơ mất nước do không thể giữ được thức ăn và chất lỏng. Nếu nôn mửa nghiêm trọng, thai phụ này cũng có thể chóng mặt và choáng váng.

Các triệu chứng buồn nôn, nôn nghén nặng có xu hướng đạt đỉnh điểm qua tuần thứ 9 đến tuần thứ 13 và sau đó cải thiện. Vì vậy, các triệu chứng có thể thuyên giảm khi thai kỳ bước sang ba tháng giữa thai kỳ (tuần thứ 13 - 27).

2. Nôn do thực phẩm

Tại sao lại nghén khi mang thai

Ăn các loại thực phẩm không được nấu chín cũng khiến thai phụ bị nôn.

Đây là nguyên nhân gây nôn khi mang thai mà một số bà bầu không ngờ tới. Mặc dù có thể dễ dàng quy bất kỳ loại buồn nôn và nôn nào là do ốm nghén, nhưng vấn đề thực sự có thể là do ăn thực phẩm bị ô nhiễm, nhiễm khuẩn khi mang thai.

Bất kỳ ai cũng có nguy cơ mắc bệnh do thực phẩm, nhưng phụ nữ mang thai đặc biệt có nguy cơ mắc bệnh vì mang thai làm suy yếu hệ thống miễn dịch. Do đó cơ thể thai phụ sẽ khó chống lại vi khuẩn và vi trùng hơn.

Các triệu chứng do ngộ độc thực phẩm bao gồm những triệu chứng tương tự như ốm nghén, chẳng hạn như buồn nôn và nôn. Nhưng không giống như ốm nghén, bệnh do thực phẩm có thể gây ra các triệu chứng khác như đau đầu, đau nhức cơ thể và thậm chí là sốt. Các triệu chứng này phát triển ngay sau khi ăn thực phẩm bị ô nhiễm, nhiễm khuẩn có thể trong vòng 24 đến 48 giờ.

Cách tốt nhất để bảo vệ bản thân là nấu chín hoàn toàn các loại thịt, cá. Ngoài ra, hãy cho thực phẩm vào tủ lạnh ngay sau khi nấu, rửa tất cả trái cây và rau quả, và tránh nước trái cây, trứng hoặc sữa chưa tiệt trùng. Các bệnh do thực phẩm gây ra như ngộ độc do salmonella và vi khuẩn listeria có thể gây đẻ non và thậm chí sảy thai.

3. Các yếu tố nguy cơ của chứng nôn khi mang thai

Tại sao lại nghén khi mang thai

Mang thai đôi có thể khiến thai phụ tăng nguy cơ ốm nghén.

Mặc dù các hormone có thể là nguyên nhân gây ra chứng ốm nghén và chứng buồn nôn nhiều, nhưng một số yếu tố nhất định sẽ làm tăng nguy cơ ốm nghén trong thai kỳ như:

  • Thai phụ mang thai đôi, ba hoặc nhiều hơn.
  • Có tiền sử bản thân hoặc có người ruột thịt trong gia đình mắc chứng nôn khi mang thai.
  • Nhạy cảm với một số mùi hoặc vị.
  • Có tiền sử đau nửa đầu, say tàu xe.
  • Nguy cơ lớn nhất đối với bệnh do thực phẩm là ăn thức ăn sống, nấu chưa chín hoặc trái cây và rau chưa được rửa sạch.

Trong khi những điều trên là nguyên nhân phổ biến gây ra nôn mửa khi mang thai, các vấn đề khác cũng có thể phát sinh trong thai kỳ cũng có thể gây ra nôn, bao gồm tiền sản giật, sỏi mật, các vết loét, viêm ruột thừa, đau nửa đầu... Do đó, khi có những dấu hiệu nôn bất thường trong thai kỳ, thai phụ cần đi khám ngay để loại trừ các nguyên nhân bệnh lý tiềm ẩn.

Những thay đổi trong hệ tiêu hóa khi mang thai có thể làm nặng hơn triệu chứng ốm nghén. Trong thời gian đầu mang thai, mức độ progesterone tăng lên đáng kể trong tử cung để hỗ trợ phôi thai phát triển. Mức progesterone trong dạ dày, ruột và thực quản cũng tăng lên gây ra chứng chậm tiêu hóa, làm tích tụ thức ăn trong dạ dày gây khó chịu, buồn nôn.

https://suckhoedoisong.vn/dinh-duong-...

4. Các biến chứng hoặc tác dụng phụ của nôn mửa khi mang thai

Ốm nghén liên tục khi mang thai rất khó chịu nhưng đa số thai phụ không có nguy cơ gặp phải những biến chứng lớn.

Nhưng nếu thai phụ bị nôn quá nhiều, dữ dội có thể dẫn đến mất nước hoặc giảm đi tiểu. Và nếu không thể bổ sung lượng nước, thai phụ có thể phải nhập viện và truyền dịch qua đường tĩnh mạch.

Tình trạng này cũng có thể gây ra tổn thương gan, thiếu hụt vitamin B và tăng cân kém ở thai nhi đang trong giai đoạn phát triển.

Cũng cần lưu ý rằng các kiểu nôn khác nhau có thể gây ra các vấn đề khác nhau. Vì vậy, mặc dù ốm nghén có thể không dẫn đến mất nước, nhưng chứng nôn hoặc bệnh do thực phẩm có thể gây ra, tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của nôn.

5. Điều trị nôn khi mang thai

Tại sao lại nghén khi mang thai

Bấm huyệt cũng có thể giúp giảm buồn nôn và nôn khi mang thai.

Điều trị nôn khi mang thai phụ thuộc vào nguyên nhân cơ bản, cũng như mức độ nghiêm trọng.

Trong trường hợp ốm nghén, thai phụ nên ăn đồ ăn nhẹ lành mạnh suốt cả ngày như bánh quy giòn hoặc bánh mì nướng khô có thể làm giảm buồn nôn và nôn. Đối với một số phụ nữ, ốm nghén nặng hơn khi bụng đói.

Đôi khi, các liệu pháp thay thế, chẳng hạn như liệu pháp hương thơm, châm cứu và bấm huyệt cũng có thể giúp giảm buồn nôn và nôn ở phụ nữ mang thai.

Ngoài ra, có nhiều cách để giảm các triệu chứng bao gồm: nhấm nháp nước hoặc chút nước gừng, tránh một số loại thực phẩm và mùi mà thai phụ nhạy cảm, uống vitamin trước khi sinh, có thể sử dụng thuốc chống buồn nôn nếu được bác sĩ tư vấn.

Các phương pháp điều trị có thể làm giảm cường độ của chứng buồn nôn. Nhưng nếu tình trạng nôn nghiêm trọng, thai phụ có thể cần được truyền chất dinh dưỡng và chất lỏng qua đường tĩnh mạch trong bệnh viện.

Bác sĩ cũng có thể kê đơn thuốc để ngừng buồn nôn và nôn. Nếu những loại thuốc này không hiệu quả, thai phụ có thể cần điều trị bằng steroid. Luôn hỏi bác sĩ trước khi dùng bất kỳ loại thuốc nào.

Nếu mắc bệnh do thực phẩm phải điều trị dứt điểm, thai phụ sẽ cảm thấy dễ chịu hơn trong vòng vài ngày. Mục tiêu chính là thay thế chất lỏng bị mất và tránh mất nước. Ăn nhiều bữa nhỏ, uống nước hoặc đồ uống thể thao có thể giúp thai phụ cảm thấy dễ chịu hơn và ngăn ngừa mất nước. Trong một số trường hợp bị bệnh do vi khuẩn thực phẩm gây ra, thai phụ có thể cần dùng thuốc kháng sinh theo đơn của bác sĩ.

6. Khi nào cần gọi bác sĩ?

Phụ nữ mang thai không cần đến bác sĩ khi ốm nghén không nghiêm trọng. Các biện pháp khắc phục tại nhà có thể đủ để đối phó với các triệu chứng.

Tuy nhiên, thai phụ nên gọi cho bác sĩ nếu bị nôn nhiều lần trong ngày và nếu gặp các triệu chứng khác như chóng mặt, nhịp tim nhanh hoặc nếu không thể giữ được chất lỏng.

Mặc dù nôn khi mang thai có thể khiến thai phụ khó chịu nhưng đây cũng là điều phổ biến và thường không có gì đáng lo ngại. Nó xảy ra trong nhiều trường hợp mang thai và không có nghĩa là thai phụ hoặc thai nhi có vấn đề. Nhưng nếu thai phụ có bất kỳ mối lo ngại nào hoặc cần được trấn an, đừng ngần ngại đến bệnh viện, cơ sở y tế chuyên khoa hoặc gọi cho bác sĩ.

Tại sao lại nghén khi mang thai
Bà bầu khi đau bụng ở vị trí 'đỏ' kèm theo các dấu hiệu này cần lưu ý

Xem thêm video đang được quan tâm:

Sau tiêm mũi 3 bị nổi hạch khắp người có nguy hiểm?

Bác sĩ Tuấn Anh

Một triệu chứng phổ biến khi mang thai là cơ thể mệt mỏi, buồn nôn, ói mửa... Các hiện tượng này xảy ra khi mang thai được gọi là ốm nghén.  Thông thường, ốm nghén chỉ xảy ra trong 12 tuần đầu mang thai nhưng cũng có không ít phụ nữ phải gánh chịu chứng bệnh này trong suốt thai kỳ. Mức độ của ốm nghén với mỗi bà bầu cũng khác nhau. Cho đến nay, các nhà nghiên cứu vẫn chưa xác định rõ nguyên nhân tại sao lại có hiện tượng này nhưng phần lớn các giả thuyết đều cho đó là do sự biến động của nội tiết tố ß hCG trong cơ thể phụ nữ khi mang thai.

Tại sao lại nghén khi mang thai

Ảnh minh họa: Nguồn Internet

Dưới đây là một số nguyên nhân được cho là ảnh hưởng trực tiếp tới chứng bệnh ốm nghén ở phụ nữ có thai:

Hormone nội tiết ß hCG (Human chorionic gonadotropin)

Hormone nội tiết ß hCG: là nguyên nhân chính gây ra chứng ốm nghén ở thai phụ. Khi mang thai, mức độ ß hCG trong cơ thể phụ nữ sẽ tăng lên gấp đôi và điều này dẫn đến chứng bồn nôn, nôn ói trầm trọng. Mức độ ß hCG cao hay thấp là dấu hiệu báo tuổi thai và các vấn đề sức khỏe liên quan đến thai nhi.

Khứu giác nhạy cảm

Khi mang thai khứu giác của người phụ nữ trở lên khó tính hơn và khi ngửi thấy bất cứ mùi gì lạ như nước hoa, khói thuốc lá, xăng dầu, thực phẩm… đều có thể khiến họ buồn nôn. Theo các nhà nghiên cứu, có một mối liên hệ giữa khứu giác với hormone estrogen tình dục ở nữ giới.  Khi mức độ estrogen tăng lên trong 3 tháng đầu mang thai thì khứu giác cũng dễ bị ảnh hưởng bởi các mùi lạ hơn và điều này giải thích rằng tại sao phụ nữ có thai lại hay nôn ói khi ngửi mùi lạ.

Tại sao lại nghén khi mang thai

Ảnh minh họa: Nguồn Internet

Thay đổi đường tiêu hóa

Những thay đổi trong hệ tiêu hóa khi mang thai có thể làm nặng hơn triệu chứng ốm nghén. Trong thời gian đầu mang thai, mức độ progesterone tăng lên đáng kể trong tử cung để hỗ trợ phôi thai phát triển. Vì vậy, mức progesterone trong dạ dày, ruột và thực quản cũng tăng lên gây ra chứng chậm tiêu hóa và làm tích tụ thức ăn trong dạ dày dẫn đến khó chịu, buồn nôn, nôn ói.

Ngoài ra, phụ nữ cũng sẽ dễ có khả năng bị ốm nghén hơn nếu như:


- Mang đa thai: Khi mang đa thai, lượng hCG, estrogen và các hormone khác trong cơ thể đều sẽ cao hơn. Bạn cũng có khả năng bị ngén nặng hơn bình thường, tuy nhiên điều này không đúng 100%, có một số phụ nữ mang song thai lại ít hoặc hoàn toàn không bị ốm nghén;

- Tiền sử: bị ốm nghén ở lần mang thai trước.

- Có tiền sử bị phản ứng phụ là nôn ói khi uống thuốc ngừa thai, có thể do cơ thể bạn phản ứng với estrogen;- Bạn bị say tàu xe, say sóng.

- Gia đình đã có lịch sử bị nghén: Phụ nữ có nguy cơ bị nghén cao hơn nếu mẹ và chị em bị ốm nghén nặng khi mang thai

Tại sao lại nghén khi mang thai

Ảnh minh họa: Nguồn Internet

Cách khắc phục

Ăn ít thực phẩm và chia thành nhiều bữa trong ngày

Tránh xa các loại thực phẩm kích thích dạ dày như chất béo, đồ chiên, đồ có mùi khó chịu.

Ăn uống những thực phẩm có chứa gừng cũng giảm được chứng nôn ói.

Uống nhiều nước

Tập thể dục nhẹ nhàng đều đặn.

Massage giúp cơ thể thư giãn.

Ăn những thực phẩm khô như bánh mỳ, bánh quy...

Nghén là biểu hiện thường gặp của các bà bầu trong tam cá nguyệt thứ nhất của thai kỳ. Nguyên nhân gây ra ốm nghén chưa được xác định rõ ràng nhưng sự biến đối của nội tiết tố beta hCG khi mang thai được nghiên cứu là có liên quan đến tình trạng ốm nghén. Nghén không gây nguy hiểm cho mẹ và thai nhi, tuy nhiên nếu trường hợp ốm nghén nặng, nôn ói nghiêm trọng, cơ thể mệt mỏi đến mức suy kiệt thì cần phải đến gặp bác sỹ, đề phòng nguy cơ thiếu hụt chất dinh dưỡng, mất nước ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ và sự phát triển của bé.