Lịch sử loài người có nhiều đế chế hình thành và phát triển nhưng chỉ có 5 đế chế được coi là hùng mạnh nhất, để lại nhiều ảnh hưởng nhất tới thế giới.
Lịch sử văn minh của con người đã chứng kiến sự trỗi dậy và sụp đổ của vô số đế chế. Để đánh giá sự hùng mạnh của một đế chế, các yếu tố thường được xem xét bao gồm quy mô, khoảng thời gian cai trị, cũng như sự đóng góp đối với nghệ thuật và khoa học và sức mạnh kinh tế. Chỉ có 5 đế chế thực sự thỏa mãn được những điều kiện này, theo Ancient Origins. Anh Anh là đế chế lớn nhất trong lịch sử nhân loại. Ở đỉnh cao quyền lực, quốc gia này kiểm soát 35,5 triệu km2, chiếm gần 25% diện tích đất liền Trái Đất và cai trị hơn 500 triệu người. Một trong những tác động mà đế chế Anh đem lại cho thế giới hiện đại là sự phổ biến của tiếng Anh. Tuy nhiên, sự nổi lên của Mỹ với vai trò siêu cường thế giới sau Thế chiến II cũng đóng góp một phần đáng kể vào việc này. Mông Cổ Mông Cổ là đế chế có đường biên giới nối liền dài nhất lịch sử. Từ thảo nguyên Mông Cổ, Thành Cát Tư Hãn đã chinh phục thế giới. Đế chế Mông Cổ tiếp tục bành trướng lãnh thổ dưới thời hậu duệ của ông. Vào thời kỳ hoàng kim, đế chế Mông Cổ trải dài từ Trung Quốc ở phía đông và cho tới Hungary ở phía tây. Khác với Anh, người Mông Cổ không được hưởng lợi từ tiến bộ công nghệ để thống trị đế chế trải dài của họ. Kết quả là Mông Cổ bị chia rẽ thành các vùng nhỏ hơn. Người Mông Cổ nổi tiếng vì sự hung ác và tàn nhẫn. Tuy nhiên, một trong những thành tựu tích cực của đế chế này là việc mở lại Con đường tơ lụa kết nối Trung Quốc với châu Âu. La Mã Trong khi Anh và Mông Cổ là hai đế chế lớn nhất trong lịch sử, chúng lại không tồn tại lâu dài. La Mã được coi là đế chế có thời gian tồn tại dài nhất.
Đế chế La Mã được thành lập vào năm 27 trước Công nguyên với việc Augustus lên ngôi, kết thúc vào năm 1453 khi thành phố Constantinople sụp đổ dưới chân đế chế Ottoman. Lịch sử của La Mã kéo dài gần 1.500 năm. Họ để lại ảnh hưởng lớn đến cảnh quan tại châu Âu, châu Á và châu Phi, cũng như trong tâm trí của những người thừa hưởng đất đai của họ. Vương quốc Hồi giáo Ummayad Ummayad nằm trong số 4 caliphate (vương quốc Hồi giáo) được thành lập sau cái chết của nhà tiên tri Muhammad. Vào thời đỉnh cao ở thế kỷ thứ 7, Ummayad có diện tích 11,1 triệu km2 và cai trị gần 1/3 dân số thế giới. Một trong những đóng góp quan trọng nhất của đế chế này là nó tạo điều kiện cho đạo Hồi lan rộng, nâng lên vị thế của những tôn giáo lớn nhất thế giới. Ngoài ra, Ummayad thường được coi là thời đại hoàng kim của Hồi giáo, đem đến nhiều đóng góp nghệ thuật và khoa học. Achaemenid Achaemenid là đế chế lớn nhất thời cổ đại. Nằm tại vị trí của Iran hiện nay, gia đình Achaemenid kiểm soát đế chế rộng gần 8 triệu km2. Đây có thể được xem là đế chế toàn cầu đầu tiên, vì có lãnh thổ ở ba châu lục khác nhau, gồm châu Á, châu Âu và Châu Phi. Nhiều nền văn minh tiên tiến thời đó, bao gồm Babylon, Ai Cập và Lydia đã bị thu phục vào đế chế này, chứng tỏ sức mạnh quân sự của họ. Dưới thời Achaemenid, Trung Đông trải qua giai đoạn bình yên và hòa thuận trong suốt 200 năm, điều có thể được coi là một thành tựu to lớn. Theo VnExpress Được đánh giá như một trong những đế chế hùng mạnh nhất lịch sử, thế nhưng đế chế La Mã lại chỉ xếp thứ 10 trong top 10 đế chế có lãnh thổ rộng lớn nhất mọi thời đại, đó là nếu không tính Đế quốc Nhật Bản (do thời gian chiếm được vùng lãnh thổ rộng lớn chỉ diễn ra ngắn ngủi trong thế chiến 2). Thế nhưng, điều không thể chối cãi rằng đế chế La Mã vẫn là một đại đế quốc hùng mạnh nhất thời bấy giờ, đã độc tôn quyền lực ở toàn Châu Âu và Địa Trung Hải. Người La Mã khởi đầu từ thành Rome, với sự hình thành của Vương quốc La Mã cổ đại. Do địa thế độc lập giữa Địa Trung Hải, lại có ít tài nguyên khoáng sản, và được Hy Lạp làm tấm lá chắn khỏi đế chế Ba Tư, La Mã tránh được chiến tranh và ổn định trong thời gian dài, trước khi Cộng hòa La Mã nổi lên và bắt đầu bành trướng thế lực. Dưới thời kỳ Cộng hòa, La Mã đã giành được chiến thắng quan trọng trước Vương quốc Carthage và đặc biệt là Vương quốc Macedonia. Lúc này, Cộng hòa La Mã đã làm chủ được vùng đất rộng lớn quanh Địa Trung Hải, bao gồm cả Hy Lạp và Ai Cập. Vào thế kỷ thứ 1, Julius Caesar giành chiến thắng trước Pompey, lên ngôi hoàng đế, tự phong danh hiệu hoàng đế trọn đời. Đây là nền tảng khép lại thời kỳ cộng hòa, mở ra thời kỳ đế chế. Sau khi Julius Caesar bị ám sát bởi Viện nguyên lão, cháu của Julius là Augustus - người được Julius nhường ngôi hợp pháp, đã trở về Rome giành quyền lực. Ông thành công, lên ngôi hoàng đế, đồng thời đánh bại Marcus Antonius để khép lại thời kỳ tam đầu chế, trở thành nhà vua độc nhất, xóa bỏ thời kỳ cộng hòa, mở ra thời kỳ đế chế. Dưới thời kỳ đế chế La Mã kéo dài suốt gần 500 năm, La Mã đã liên tục mở rộng lãnh thổ. Ở phía tây, phần lớn lãnh thổ Châu Âu, bao gồm Pháp, Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha và một phần lãnh thổ Anh, Đức cũng trở thành thuộc địa đế chế La Mã. Ở phía đông, đế chế La Mã mở rộng sang tận khu vực Tiểu Á, đến tận Jerusalem - thủ đô tranh chấp của Israel và Palestine ngày nay. Ở phía nam, đế chế La Mã kéo dài dọc ven Vịnh Trung Hải, bao gồm Ai Cập, Carthage...
Thế nhưng việc rời đô chính là nền tảng để đế chế La Mã sụp đổ, phân chia thành đế chế Đông La Mã và đế chế Tây La Mã. Đế chế Đông La Mã (Byzantine) là miền đất phía đông, nơi có thủ đô Constantinopolis còn Đế chế Tây La Mã là miền đất phía tây, nơi sở hữu châu Âu và cố đô Rome. Đế chế Tây La Mã sớm sụp đổ bởi sự nổi dậy của người Gaul và German, phân chia thành các nước Châu
Âu tồn tại tới hiện nay như Anh, Pháp, Đức, Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha... Còn đế chế Đông La Mã (Byzantine) tiếp tục tồn tại đến tận năm 1453, và cuối cùng bị đế chế Ottoman chinh phục. Như vậy, nếu chỉ tính thời kỳ đế chế La Mã thống nhất thì đế chế này tồn tại gần 500 năm; nhưng nếu tính tổng thời
gian, từ khi Vương quốc La Mã, rồi Cộng hòa La Mã và đến tận khi đế chế Đông La Mã hoàn toàn sụp đổ, thì La Mã tồn tại hơn 2300 năm. Thông tin chi tiết:
|
