Đau bụng trên rốn hay còn gọi là đau thượng vị, có thể xảy ra ở mọi đối tượng và liên quan đến nhiều bệnh lý khác nhau. Tình trạng này gây ra nhiều phiền toái trong cuộc sống. Hãy cùng tìm hiểu nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị của đau bụng trên rốn qua bài viết dưới đây. Đau bụng trên rốn (đau thượng vị) là hiện tượng xuất hiện các cơn đau trên vùng rốn, dưới xương sườn, có thể tập trung ở chính giữa (đau giữa bụng trên rốn), đôi khi đau bụng trên rốn bên trái hoặc đau bên phải. Cơn đau có thể từng đợt hoặc đau âm ỉ bụng trên, có trường hợp đau quặn bụng, co thắt từng cơn. Ngoài đau căng tức bụng có thể đi kèm các triệu chứng khác như ợ hơi, ợ nóng, buồn nôn, người mệt mỏi… Do vùng bụng trên rốn có liên quan đến nhiều cơ quan như dạ dày, tá tràng, lá lách, túi mật, một phần thận, đại tràng nên khi vị trí này bị đau sẽ do nhiều nguyên nhân gây nên. Dù do bất kỳ nguyên nhân nào thì hiện tượng này tương đối nguy hiểm. Nếu để kéo dài không rõ nguyên nhân và không chủ động điều trị sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe. Vì vậy bạn nên “bắt bệnh” theo các triệu chứng đi kèm đau bụng trên rốn và thăm khám kịp thời để tìm hướng xử lý. Vùng bụng trên rốn tập trung nhiều cơ quan bộ phận của hệ tiêu hóa nên có nhiều bệnh lý liên quan đến đường tiêu hóa. Cụ thể:
Viêm đại tràng đặc trưng bởi các cơn đau bụng quặn thắt từng cơn, đôi lúc nhói lên từng cơn do nhu động ruột bị mất cân bằng, có lúc tăng nhu động, có lúc chậm nhu động. Ngoài đau bụng trên rốn còn xuất hiện đau bụng bên phải, kèm theo một số triệu chứng như: Hội chứng ruột kích thích (hay còn gọi là viêm đại tràng co thắt) là một dạng rối loạn tiêu hóa. Đây cũng là nguyên nhân dẫn đến các cơn đau bụng, đau vùng thượng vị, làm thay đổi thói quen đại tiện. Vẫn chưa có nguyên nhân chính xác dẫn đến hội chứng này tuy nhiên bệnh ảnh hưởng nhiều đến chất lượng cuốc ống. Đau dạ dày – tá tràng cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến hiện tượng đau bụng trên rốn. Các cơn đau thường kéo dài, âm ỉ đi kèm với các triệu chứng:
Nếu không chủ động phát hiện rất dễ dẫn đến tình trạng viêm loét dạ dày tá tràng. Rối loạn tiêu hóa biểu hiện bằng một loạt các triệu chứng như ăn không tiêu, đầy hơi chướng bụng, căng tức bụng hoặc đau âm ỉ, đau dữ dội vùng bụng dưới rốn, đôi khi có thể ở nhiều vị trí khác như đau trên rốn. Đây không phải là bệnh lý mà là hậu quả một số nguyên nhân nhất định như do viêm đại tràng, do viêm loét dạ dày tá tràng, mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột khi dùng quá nhiều thuốc tây, đặc biệt liên quan đến cả chế độ ăn uống. Các cơn đau vì thế cũng khác nhau, có thể biểu hiện ở nhiều cấp độ và vị trí đau. Sỏi mật hình thành do mất cân bằng các thành phần trong mật, bao gồm muối mật, bilirubin và cholesterol. Khi các thành phần này mất ổn định sẽ hình thành những hạt ở dạng cứng hoặc nhầy, nhũn như bùn. Sự tắc nghẽn túi mật ban đầu sẽ gây nên tình trạng đau bụng trên rốn bên phải kèm theo nôn mửa, cơ thể mệt mỏi, mất sức. Sau đó các cơn đau bụng dữ dội hơn và kèm theo nhiều biểu hiện tăng nặng như:
Nếu sỏi mật không được điều trị kịp thời có thể ảnh hưởng tới hoạt động của tuyến tụy và gan. Lúc này người bệnh có thể bị vàng da, thậm chí nhiễm trùng tuyến tụy nghiêm trọng. Gan, tuyến tụy và túi mật phối hợp với nhau để hỗ trợ tiêu hóa thức ăn, cả 3 cơ quan này nằm ở phía trên bên phải của dạ dày. Nếu sỏi mật không được điều trị sẽ chặn ống mật gây đau ở gan hoặc tuyến tụy. Người mắc bệnh về gan hoặc tuyến tụy thường có các triệu chứng:
Nếu xuất hiện các triệu chứng này bệnh đã ở giai đoạn phát triển. Do vậy cần chủ động thăm khám sớm. Đoạn ruột nào bị tắc sẽ xuất hiện các cơn đau dữ dội ở đó. Do dịch tiêu hóa và hơi trong ruột lưu thông chậm hoặc không lưu thông sẽ khiến người bệnh cảm thấy chướng bụng, đầy bụng do thức ăn không tiêu. Ngoài ra còn một số dấu hiệu như:
Người bị tắc ruột nên được cấp cứu càng sớm càng tốt, tránh tình trạng thủng ruột hoặc nhiễm trùng ruột. Nếu đau bụng ở người trẻ, có thể nghi ngờ là do giun. Thông thường, cơn đau chỉ ở quanh rốn nhưng một vài trường hợp lại ở vùng trên rốn. Khi giun chui vào ống mật, cơn đau càng trở nên dữ dội khiến người bệnh phải quằn quại, lăn lộn. Mức độ đau chỉ thuyên giảm khi người bệnh gập người. Một số hiện tượng có thể gây nên đau bụng trên rốn như:
Trong hầu hết trường hợp, nếu triệu chứng biến mất sau 1-2 ngày hoặc xác định được ngay nguyên nhân do chế độ ăn uống có thể không đáng lo ngại. Tuy nhiên nếu triệu chứng nghiêm trọng hơn, người bệnh nên chủ động thăm khám để có phương án điều trị thích hợp. Nếu các cơn đau bụng trên rốn kéo dài dữ dội hơn kèm theo các triệu chứng khác có thể đến gặp bác sĩ. Cụ thể:
Đặc biệt, cần cấp cứu khẩn cấp nếu người bệnh có các biểu hiện sau:
Đối với người bị viêm đại tràng, ngoài đau bụng kéo dài có thể đi thăm khám để tìm ra cách điều trị nếu kèm theo:
Nguyên tắc chữa đau bụng trên rốn là cần tìm hiểu nguyên nhân gây ra tình trạng này như:
Một số cách chữa đau bụng trên rốn như: Massage bụng là phương pháp đơn giản hiệu quả, không xâm lấn, có tác dụng thư giãn, giảm đau đặc biệt những vấn đề liên quan đến dạ dày, tiêu hóa, đau bụng, táo bón, đầy hơi. Theo Hiệp hội trị liệu xoa bóp Hoa Kỳ, liệu pháp xoa bóp có tác động tích cực đến thể chất, tinh thần và cải thiện chức năng tiêu hóa, giảm đầy hơi, điều hòa nhu động ruột. Bạn có thể massage giảm đau bụng trên rốn bằng cách:
Nếu không cảm thấy thoải mái khi tự xoa bóp có thể nhờ các chuyên viên có kỹ thuật. Chườm nóng cũng là cách giúp giãn mao mạch, thư giãn các cơ quanh bụng đồng thời thúc đẩy chuyển động trong đường tiêu hóa, từ đó cải thiện tình trạng đau bụng. Nên nằm chườm bụng để các cơn đau được cải thiện tốt hơn. Bạn có thể chườm nóng bằng cách:
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến đau bụng trên rốn. Do đó, tùy thuộc vào từng nguyên nhân gây bệnh để nhận diện được cách điều trị sao cho hợp lý. Các bác sĩ có thể phân loại theo từng triệu chứng đau để quyết định có nên điều trị y tế hay không. Nhìn chung, có một số phương pháp xử trí bằng thuốc khi giảm triệu chứng đau bụng. – Dùng thuốc giảm đau: trường hợp đau quặn bụng trên không thuyên giảm và kéo dài trong nhiều giờ – Thuốc chống co thắt: dùng trong trường hợp bị nhiễm khuẩn gây viêm dạ dày hoặc ruột – Thuốc kháng axit hoặc thuốc ức chế bơm proton (PPI): dùng giảm nồng độ axit dạ dày góp phần gây ra các cơn co thắt liên quan đến viêm dạ dày – Truyền nước: trong trường hợp đau bụng kèm tiêu chảy hoặc đau bụng trên rốn kèm buồn nôn làm mất nước Có nhiều trường hợp đau không nên sử dụng bất kỳ loại thuốc nào tại nhà như viêm ruột thừa. Vì vậy, điều quan trọng nếu các triệu chứng hết trong vòng 1-2 ngày thì có thể không cần dùng đến thuốc, còn trong trường hợp nặng nên chủ động thăm khám để làm rõ nguyên nhân. Trong trường hợp người bệnh gặp phải trường hợp đau bụng trên rốn do rối loạn tiêu hóa hoặc viêm đại tràng, hội chứng ruột kích thích có thể áp dụng công thức cổ phương được lưu truyền từ đời Tống – Tứ Quân Tử Thang. Đây là một trong những cách hỗ trợ cải thiện triệu chứng ăn uống khó tiêu, tiêu hóa kém, đau bụng do các bệnh tiêu hóa, ăn ít, phân lỏng… nhờ các vị thảo dược nổi tiếng đảng sâm, bạch truật, phục linh, cam thảo. Cả 4 vị thảo dược này đều có tính bình hòa, không gây nên hiện tượng nóng trong, táo bón, có thể dùng lâu dài, an toàn, không tác dụng phụ. Bạn có thể áp dụng tứ quân tử thang bằng cách: chuẩn bị theo liều lượng 8-12g đảng sâm, 8-12g bạch truật, 12g phục linh, 4g cam thảo. Tán bột mịn, mỗi lần uống từ 8-12g hoặc có thể sắc uống ngày 2 lần.
✅ Bí quyết hỗ trợ cải thiện viêm đại tràng co thắt nhờ Tứ quân tử thang ✅
Với hiện tượng đau bụng trên rốn không kèm theo biểu hiện bất thường, người bệnh có thể cải thiện bằng cách: Trong vỏ quýt có chứa nhiều vitamin C rất tốt cho sức khỏe. Bên cạnh đó, chúng chứa chất kháng viêm, giảm đau hiệu quả. Cách thực hiện như sau:
Để giảm nhẹ cơn đau bụng trên rốn, cải thiện quá trình rối loạn tiêu hóa, đồng thời giúp ổn định nồng độ pH trong cơ thể, bạn nên thực hiện như sau:
Gừng được ví như một phương thuốc tại nhà giúp giảm nhẹ triệu chứng đau bụng. Đặc biệt, tính kháng viêm tự nhiên trong gừng còn có tác dụng cải thiện triệu chứng viêm dạ dày, giảm đầy bụng, khó tiêu. Cách thực hiện:
Theo Dược sĩ Hoàng Mạnh Cường, đau bụng trên rốn không phải hiếm gặp nhưng không nên chủ quan bởi ngoài nguyên nhân từ chế độ ăn uống đây còn là lời “cảnh báo” của cơ thể rằng chúng đang gặp vấn đề. Do đó, để cải thiện các cơn đau và phòng các cơn đau nhói tái phát, bạn có thể thay đổi lối sống và chế độ ăn uống bằng cách:
Có thể nói, hiện tượng đau bụng trên rốn do nhiều nguyên nhân gây ra và tiềm ẩn không ít nguy hiểm. Do đó, nếu tình trạng này đi kèm với triệu chứng bất thường, bạn nên đến cơ sở y tế gần nhất để được thăm khám và có hướng điều trị kịp thời. XEM THÊM: |