Bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học các bạn đã được học từ lớp 8, đến với Hóa học lớp 9, các em sẽ có một cái nhìn khái quát hơn về bảng tuần hoàn hóa học và đến lớp 10 thì học sinh hầu như phải nằm lòng các kiến thức được tổng hợp trong bảng tuần hoàn. Nếu bạn nào đang gặp khó khăn trong việc hiểu quy tắc bảng tuần hoàn hóa học dẫn đến khó nhớ, khó thuộc thì hãy tham khảo những thông tin hữu ích dưới đây để
hiểu và nhớ bảng tuần hoàn nhanh nhất nhé! Bảng tuần hoàn hóa học tiếng Anh dịch là: periodic table of chemical elements Thời Trung cổ, loài người đã biết đến các nguyên tố vàng, bạc, sắt, đồng, chỉ, thủy ngân và lưu huỳnh. Năm 1649, loài người đã phát hiện ra nguyên tố photpho. Tính đến năm 1869, chỉ có 63 nguyên tố được tìm ra. Năm 1862, J. Dobereiner tìm ra bộ 3 nguyên tố stronti, bari và canxicó tính chất tương tự nhau.  Năm 1862, nhà địa chất Pháp De Chancourtois đã sắp xếp các nguyên tố hóa học theo chiều tăng dần của khối lượng nguyên tử lên một băng giấy. Ông nhận thấy tính chất của các nguyên tố giống như tính chất của các con số, và tính chất này được lặp lại sau mỗi 7 nguyên tố. Năm 1864, John Newlands – nhà hóa học người Anh, đã tìm ra quy luật: Mỗi nguyên tố hóa học đều thể hiện tính chất tương tự như nguyên tố thứ 8 khi xếp các nguyên tố theo chiều tăng dần của khối lượng nguyên tử Năm 1860, nhà bác học người Nga Mendeleev đã đề xuất việc xây dựng bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học. Năm 1869, ông đã công bố bản “Bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học” đầu tiên. Xem thêm >>> Proton là gì? Proton mang điện tích gì? Proton và notron Xem thêm >>> Nguyên tố hoá học là gì? Có bao nhiêu nguyên tố hoá học Cấu tạo của bảng tuần hoàn hóa họcBảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học được chia làm 3 phần chính Thứ nhất: Ô nguyên tốÔ nguyên tố cho biết: ký hiệu hóa học, số hiệu nguyên tử, tên nguyên tố, nguyên tử khối của nguyên tố đó. Số hiệu của nguyên tử có số hóa trị bằng số đơn vị điện tích hạt nhân và bằng số electron trong nguyên tử. Và số hiệu nguyên tử cũng chính là số thứ tự của nguyên tố trong bảng tuần hoàn. Ví dụ: Số hiệu nguyên tử của Nhôm là 13 cho biết: Magie ở ô số 13, điện tích hạt nhân nguyên tử Nhôm là 13+ (hay số đơn vị điện tích hạt nhân là 13), có 13 electron trong nguyên tử Nhôm. Thứ hai: Chu kỳ
– Chu kỳ 1: Gồm 2 nguyên tố là H và He, có 1 lớp electron trong nguyên tử. Điện tích hạt nhân tăng từ H là 1+ đến He là 2+. – Chu kỳ 2: Gồm 8 nguyên tố tính từ Li đến Ne, có 2 lớp electron trong nguyên tử. Điện tích hạt nhân tăng từ Li là 3+, … đến Ne là 10+. – Chu kỳ 3: Gồm 8 nguyên tố tính từ Na đến Ar, có 3 lớp electron trong nguyên tử. Điện tích hạt nhân tăng dần từ Na là 11+, … đến Ar là 18+. – Chu kỳ 4 và chu kỳ 5: Đều có 18 nguyên tố, bắt đầu là một kim loại kiềm K là 19+ và Rb là 37+, kết thúc là một khí hiếm Kr là 36+ và Xe là 54+. – Chu kỳ 6: Có 32 nguyên tố, bắt đầu từ kim loại kiềm Cs là 55+ và kết thúc là khí hiếm Rn là 86+. – Chu kỳ 7: Chưa hoàn thành. Thứ ba: Nhóm nguyên tố
– Nhóm A: bao gồm các nguyên tố s, p. Số thứ nhóm A = tổng electron lớp ngoài cùng. – Nhóm B: bao gồm các nguyên tố d, f có cấu hình electron nguyên tử thì tận cùng có dạng (n-1)dxnsy: + Nếu (x+y) = 3 -> 7 thì nguyên tố thuộc nhóm (x+y)B. + Nếu (x+y) = 8 -> 10 thì nguyên tố thuộc nhóm VIIIB. + Nếu (x+y) > 10 thì nguyên tố thuộc nhóm (x+y-10)B Ví dụ: – Nhóm I: Gồm những nguyên tố kim loại mạnh. Nguyên tử loại này đều có 1 electron lớp ngoài cùng. Điện tích hạt nhân tăng dần từ Li (3+), … đến Fr (87+). Bảng tuần hoàn hóa học có bao nhiêu nguyên tố?Tính đến tháng 12 năm 2021, bảng tuần hoàn hóa học đầy đủ nhất đã có tất cả 118 nguyên tố đã được ghi nhận, bao gồm các nguyên tố từ 1 (Hidro) tới 118 (Oganesson). Bảng tuần hoàn có bao nhiêu cột? Tổng cộng có 18 cột Cùng với việc Liên minh Quốc tế về Hóa học cơ bản và ứng dụng (IUPAC) công nhận nguyên tố 113 là nguyên tố hóa học, thì 3 nguyên tố khác với số hiệu nguyên tử lần lượt là 115, 117 và 118 chính thức được đưa vào bảng tuần hoàn. Như vậy có thể thấy, trong tổng cộng 118 nguyên tố hóa học thì có tới 98 nguyên tố xuất hiện trong tự nhiên; 20 nguyên tố còn lại từ Ensteini tới Oganesson, chỉ xuất hiện trong quá trình tổng hợp nhân tạo. Trong số 98 nguyên tố đó, 84 nguyên tố là nguyên thủy, nghĩa là xuất hiện trước khi Trái đất hình thành và 14 nguyên tố còn lại xuất hiện trong các chuỗi phân rã của các nguyên tố nguyên thủy. Không có nguyên tố nào nặng hơn nguyên tố Einsteini (số hiệu 99) từng quan sát thấy với lượng vĩ mô ở dạng tinh khiết. Ý nghĩa bảng tuần hoànNguyên tắc sắp xếp các nguyên tố Nguyên tắc sắp xếp các nguyên tố phân bố trong bảng tuần hoàn nguyên tố hóa học đầy đủ nhất – Các nguyên tố được xếp theo chiều thứ tự tăng dần của điện tích hạt nhân nguyên tử. – Các nguyên tố có cùng số lớp electron trong nguyên tử sẽ được sắp xếp thành một hàng ở chu kì – Các nguyên tố có cùng số e hóa trị trong nguyên tử sẽ được sắp xếp thành một cột. (nhóm) So sánh tính chất hoá học của nguyên tố với nguyên tố lân cận Trong chu kì, sắp xếp theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân – Tính kim loại giảm dần, tính phi kim tăng dần. – Tính bazơ của hidroxit và oxit giảm dần, tính axit tăng dần. Trong nhóm A theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân Tính kim loại mạnh dần, còn tính phi kim yếu dần. Quan hệ giữa vị trí nguyên tố và cấu tạo nguyên tử của nó Các cấu hình electron nguyên tử và vị trí của các nguyên tố trong bảng tuần hoàn có mối liên quan với nhau. – Số thứ tự của ô nguyên tố = tổng số electron của nguyên tử – Số thứ tự của chu kì = số lớp electron – Số thứ tự của nhóm Quan hệ giữa vị trí và tính chất của nguyên tố Vị trí nguyên tố cho biết: – Các nguyên tố thuộc nhóm (IA, IIA, IIIA) trừ H và B có tính kim loại. Các nguyên tố thuộc nhóm VA, VIA, VIIA có tính chất phi kim (trừ Antimon, bitmut, poloni). – Hoá trị cao nhất của nguyên tố với hiđro, hóa trị với oxi. – Công thức của oxit cao nhất với hidroxit tương ứng – Công thức đầy đủ của hợp chất khí với H (nếu có) – Oxit và hidroxit sẽ mang tính chất của axit hay bazo. Cách xem bảng tuần hoàn hóa họcĐể sử dụng bảng tuần hoàn hóa học một cách nhanh nhất, dễ nhớ bạn cần chú ý đến những thành phần sau đây: – Số nguyên tử: Hay còn gọi là số proton của 1 nguyên tố hóa học chính là số proton được tìm thấy trong hạt nhân của nguyên tử. Là số điện tích của hạt nhân. Số nguyên tử giúp xác định chính xác duy nhất một nguyên tố hóa học. Số nguyên tử = số electron trong một nguyên tử trung hòa về điện. – Nguyên tử khối trung bình: Gần như các nguyên tố hóa học đều là hỗn hợp của nhiều đồng vị với tỉ lệ % số nguyên tử xác định. Nên nguyên tử khối của những nguyên tố nào có nhiều đồng vị chính là nguyên tử khối trung bình của hỗn hợp các đồng vị tính theo tỷ lệ phần trăm số nguyên tử tương ứng. – Độ âm điện: Độ âm điện của 1 nguyên tử là khả năng nhận electron của nguyên tử đó khi tạo thành các liên kết hóa học. Quy tắc: Độ âm điện của nguyên tử nguyên tố càng lớn đồng nghĩa tính phi kim nguyên tố đó càng mạnh và ngược lại. – Cấu hình electron: Cấu hình electron nguyên tử cho biết sự phân bố các electron của lớp vỏ nguyên tử ở các trạng thái năng lượng khác nhau – Số oxi hóa: Là số áp cho một nguyên tử hay một nhóm nguyên tử. Nhờ số oxi hóa, chúng ta có thể nhận biết được số electron trao đổi khi một chất bị khử hoặc bị oxi hóa trong một phản ứng. – Tên nguyên tố: Là 1 chất hóa học tinh khiết, gồm 1 kiểu nguyên tử, được phân biệt bằng số hiệu nguyên tử, chính là số proton có trong mỗi hạt nhân. – Ký hiệu hóa học: Là tên viết tắt của nguyên tố hóa học. Biểu tượng cho các nguyên tố hóa học thường gồm 1 hoặc 2 chữ cái trong bảng chữ cái Latinh và chữ cái đầu tiên viết hoa. Cách ghi nhớ bảng tuần hoàn hóa họcSau đây là những cách giúp các bạn học sinh ghi nhớ tốt bảng tuần hoàn hóa học. 1. Nghiên cứu kỹ bảng tuần hoàn hóa họcXác định bản chất khác nhau giữa các thành phần của mỗi nguyên tố hóa học. Trong bảng tuần hoàn hóa học, mỗi một ô sẽ gồm nguyên tố gồm thuộc tính, thành phần của nguyên tố đó. Vì thế, để tìm hiểu sâu bảng tuần hoàn hóa học, bạn cần biết tên nguyên tố, kí hiệu hóa học, số nguyên tử… Tất cả các thông tin này đều có trong các ô nguyên tố đó. Ghi nhớ và thành thạo 10 nguyên tố hóa học đầu tiên trong bảng, bạn sẽ tìm ra quy luật của các giá trị nguyên tố tiếp theo. Sau đó, bạn sử dụng phương pháp so sánh với những giá trị đã học. Cứ như vậy, bạn sẽ học hết hơn các nguyên tố trong bảng tuần hoàn Mendeleev. 2. In bảng tuần hoàn hóa học ra bản màu để trong cặpBạn có thể in hoặc mua bảng tuần hoàn và mang đi mọi nơi và học bất cứ khi nào thuận tiện. Hãy in thật nhiều bản và dán ở những nơi cần thiết trong không gian học. Hãy ghim một tờ giấy note trên bản dán nhiều lúc bạn phải ghi nhớ. Hoặc có thể chụp lại bản chính rồi để ở nơi bạn dễ quan sát. Thường xuyên mở ra xem để ghi nhớ lâu hơn. Có thể chia thành các phần kiến thức nhỏ để học thay vì nhồi nhét quá nhiều nguyên tố. 3. Dùng phương pháp ghi nhớDùng phương pháp ghi nhớ là mình họa kiến thức bằng một vài cụm từ, một vài câu giúp bạn nhớ nhanh hơn các nguyên tố hóa học. Cách nhớ dãy kim loại dễ dàng nhất là học thuộc theo câu sau: Khi nào cần may áo giáp sắt nhớ sang phố hỏi cửa hàng áo phi âu. Tương ứng với các nguyên tố K Na Ca Mg Al Zn Fe Ni Sn Pb H Cu Hg Ag Pt Au 4. Học truyền thống
Vậy là chúng mình đã gửi tới các bạn thông tin chi tiết nhất để hiểu về bảng tuần hoàn hóa học cũng như một số phương pháp giúp ghi nhớ lâu bảng tuần hoàn hóa học. Tuy nhiên, phương pháp để học giỏi hóa hiệu quả nhất vẫn là chăm chỉ giải thật nhiều bài tập để ghi nhớ nhanh nhất các nguyên tố hóa học. Lý thuyết đi đôi với thực hành bao giờ cũng hiệu quả hơn đúng không nào! Chúc các bạn học tốt! |
