Luyện tập quan sát cây cối ngắn nhất

Qua bài học Tập làm văn: Luyện tập quan sát cây cối, giúp các em nắm được cách quan sát theo trình tự, quan sát bằng giác quan về cây cối. 

ADSENSE

YOMEDIA

 

Tóm tắt lý thuyết

Câu 1 (SGK trang 39-40, Tiếng Việt 4): Đọc lại ba bài văn tả cây cối mới học (Sầu riêng, Bãi ngô, Cây gạo) và nhận xét:

a) Tác giả mỗi bài văn quan sát cây theo trình tự như thế nào?

Gợi ý:

  • Trong bài Sầu riêng, tác giả quan sát cây sầu riêng theo trình tự: xem xét hương vị của sầu riêng, quan sát hoa trái sầu riêng và cuối cùng là quan sát dáng vẻ của cây sầu riêng.
  • Trong bài Bãi ngô, tác giả quan sát cây ngô theo trình tự sau: sự phát triển của cây ngô từ lúc mới trồng đến lúc cây đã lớn, ra hoa, trổ bắp, kết hạt rồi ngô già tới mùa thu hoạch.
  • Trong bài Cây gạo, tác giả quan sát mùa cây gạo trổ hoa, rồi các cánh hoa rụng dần và cuối cùng những quả gạo xuất hiện cho tới lúc quả tách vỏ để các múi bông trắng nổ ra.

b) Các tác giả quan sát cây bằng các giác quan nào?

Gợi ý:

  • Các tác giả quan sát trước hết bằng thị giác (nhìn ngắm). Ngoài ra, các tác giả còn quan sát cây cối hoa trái bằng khứu giác (ngửi mùi thơm) và vị giác (cảm nhận vị ngon, bùi, béo khi ăn).

c) Chỉ ra những hình ảnh so sánh và nhân hóa. Chúng có tác dụng gì trong bài văn?

Gợi ý:

  • Các hình ảnh so sánh:
    • Mới ngày nào những cây ngô còn lấm tấm như mạ non.
    • Hoa ngô xơ xác như cỏ may.
    • ... Những cánh hoa đỏ rực quay tít như chong chóng,...
    • ... Những quả gạo múp míp, hai đầu thon vút như con thoi,...
    • Những mảnh vỏ tách ra cho các múi bông nở đều, chín như nồi cơm chín đội vung mà cười,...
    • Sầu riêng thơm mùi thơm của mít chín quyện với hương bưởi, béo cái béo của trứng gà, ngọt cái vị của mật ong già hạn.
    • Gió đưa hương thơm ngát như hương cau, hương bưởi,...
    • Cánh hoa nhỏ như vảy cá, hao hao giống cánh sen con,...
    • Nhìn trái sầu riêng lủng lẳng dưới cành trông giống những tổ kiến.
  • Các hình ảnh nhân hóa:
    • Núp trong cuống lá, những búp ngô non nhú lên và lớn dần. Mình có nhiều khía vàng vàng và những sợi tơ hung hung bọc trong làn áo mỏng óng ánh.
    • Cây gạo chấm dứt những ngày tưng bừng ồn ã, lại trở về với dáng vẻ xanh mát, trầm tư. Cây đứng im cao lớn, hiền lành...

→ Những hình ảnh so sánh và nhân hóa trên đây làm cho cách miêu tả trở nên sinh động hơn, giúp người đọc hình dung ra sự vật một cách cụ thể hơn và lời miêu tả cũng trở nên truyền cảm, hấp dẫn hợn.

d) Trong ba bài trên, bài nào miêu tả một loài cây, bài nào miêu tả một cây cụ thể?

Gợi ý:

  • Trong ba bài trên, bài Bãi ngô và bài Sầu riêng miêu tả một loài cây. Bài Cây gạo miêu tả một cây cụ thể.

e) Theo em, miêu tả một loài cây có điểm gì giống và điểm gì khác với miêu tả một cây cụ thể?

Gợi ý:

  • Miêu tả một loài cây có điểm giống và cũng có điểm khác với miêu tả một cây cụ thể;
    • Điểm giống nhau là: Khi tả một cây cụ thể cũng phải nắm vững thời điểm trổ bông, ra trái của các loài cây đó. Một cây cụ thể cũng mang đặc điểm của cả loài cây về hình dáng, kích thước, về màu lá, sắc hoa..
    • Điểm khác nhau là: Khi tả một loài cây thì người ta thường chú ý đến việc miêu tả giới thiệu sự phát triển của loài cây đó. Người ta cũng cần chú ý đến các đặc điếm chung và lợi ích mà loài cây đó mang lại.
      • Khi tả một cây cụ thể, người ta đặc biệt chú ý đến vị trí riêng biệt mà nó mọc, hình dáng cụ thể của nó và những nét riêng mà các cây khác cùng loài không hẳn có.

Câu 2 (SGK trang 40, Tiếng Việt 4): Quan sát một cây mà em thích:

Gợi ý:

Trong miếng đất nhỏ ngay trước cửa nhà em, em có trồng một khóm hoa hồng.

Thân cây hồng nhỏ, thấp, chia làm nhiều cành, nhánh mảnh mai. Lá hồng nhỏ, màu xanh thẫm, có răng cưa viền quanh mép lá. Ở thân và cành mọc ra những chiếc gai ngắn nhưng nhọn sắc.

Hồng thường nhú nụ ở đầu cành. Nụ hoa lúc đầu có màu xanh nhạt và chỉ bé bằng cái hạt chanh. Nụ hoa lớn dần lên và hé nở để lộ ra màu đỏ của cánh hoa. Khi hoa đã nở bung, những cánh hoa đỏ thắm xếp chồng lên nhau. Giữa hoa có nhị hoa màu vàng. Buổi sáng sớm, khi ngắm những bông hoa còn long lanh một vài giọt sương đêm, thì em thích thú vô cùng. Từ những cánh hồng, một mùi thơm dịu nhẹ bay ra thơm ngát.

Em đã chăm sóc cây hồng thật cẩn thận. Em lấy que tre rào gốc lại để gà khỏi phá cây. Hằng ngày, em tưới đủ nước mát để cây luôn tươi tốt và cho nhiều hoa đẹp. 

Luyện tập quan sát cây cối trang 39 lớp 4 là một bài học giúp các em học sinh trau dồi khả năng viết văn miêu tả. Bên cạnh đó, nó còn giúp các thêm hiểu biết về cây cối, thiên nhiên để từ đó thêm lòng yêu mến và quý trọng môi trường. Để có thể nắm bắt được những kiến thức cũng như những bài học quý giá, baiontap.com mời các em đến với bài Hướng dẫn cách soạn và học bài tập làm văn luyện tập quan sát cây cối

1. Đọc lại ba bài văn tả cây cối mới học (Sầu riêng, Bãi ngô, Cây gạo) và nhận xét:

Các em học sinh độc lại ba bài độc tả cây cối mới học:

– Sầu riêng: SGK Tiếng việt lớp 4, tập 2, trang 34

– Bãi Ngô: SGK Tiếng việt lớp 4, tập 2, trang 30-31

– Cây gạo: SGK Tiếng việt lớp 4, tập 2, trang 32

Sau khi đã đọc lại ba bài văn tả cây cối ở trên, giờ đây chúng ta cũng trả lời câu hỏi.

a. Tác giả mỗi bài văn quan sát cây theo trình tự như thế nào?

– Ở bài văn tả cây sầu riêng, tác giả đã quan sát cây theo trình tự sau: đầu tiên là hương vị của  sầu riêng, sau đó là hoa sầu riêng, rồi đến trái sầu riêng và cuối cùng là hình dáng cây sầu riêng.

– Trong bài bãi ngô, tác giả đã quan sát cây ngô theo trình tự phát triển của nó:: lúc mới trồng xuống đất, cây lớn lên, ra hoa, trổ bắp, kết hạt rồi ngô già để thu hoạch.

– Trong bài Cây gạo, tác giả quan sát theo trình tự sau: cây gạo trổ bông, rồi bông hoa tàn đi, rụng dần xuống đất, những quả gạo xuất hiện, lớn lên, tách vỏ để các múi bông nở đều, chín mùi

b. Các tác giả quan sát cây bằng các giác quan nào?

Các tác giả quan sát cây bằng các giác quan sau:

– Thị giác (đôi mắt): các tác giả dùng đôi mắt để nhìn ngắm, quan sát cây cối.

– Khứu giác (mũi): các tác giả dùng mũi để ngửi mùi thơm từ hoa từ trái của cây cối

– Vị giác (lưỡi): các tác giả dùng lưỡi để cảm nhận vị ngon, ngọt từ quả của cây cối

c. Chỉ ra những hình ảnh so sánh và nhân hóa. Chúng có tác dụng gì trong bài văn?

Các em học sinh đọc thật kĩ lại ba bài đọc và vận dụng kiến thức đã học về phép so sánh và nhân hóa để tìm ra những hình ảnh so sánh và nhân hoa:

Ôn lại kiến thức:

Luyện tập quan sát cây cối ngắn nhất

Những hình ảnh so sánh: 

– Mới ngày nào những cây ngô còn lấm tấm như mạ non.

–  Hoa ngô xơ xác như cỏ may.

– Những cánh hoa đỏ rực quay tít như chong chóng,…

– Những quả gạo múp míp, hai đầu thon vút như con thoi,…

– Những mảnh vỏ tách ra cho các múi bông nở đều, chín như nồi cơm chín đội vung mà cười

– Sầu riêng thơm mùi thơm của mít chín quyện với hương bưởi, béo cái béo của trứng gà, ngọt cái vị của mật ong già hạn.

– Gió đưa hương thơm ngát như hương cau, hương bưởi,…

– Cánh hoa nhỏ như vảy cá, hao hao giống cánh sen con,…

– Nhìn trái sầu riêng lủng lẳng dưới cành trông giống những tổ kiến.

Các hình ảnh nhân hóa:

–  Núp trong cuống lá, những búp ngô non nhú lên và lớn dần. Mình có nhiều khía vàng vàng và những sợi tơ hung hung bọc trong làn áo mỏng óng ánh.

–  Cây gạo chấm dứt những ngày tưng bừng ồn ã, lại trở về với dáng vẻ xanh mát, trầm tư. Cây đứng im cao lớn, hiền lành…

Tác dụng của phép so sánh và nhân hóa trong bài văn:

Nhờ những hình ảnh so sánh và nhân hóa, bài văn miêu tả trở nên sinh động hơn, thú vị hơn và cụ thể hơn. Có thể nói răng nhờ những hình ảnh này, người đọc có cảm nhận được sự hấp dẫn, chân thật và truyền cảm nơi bài văn. Hơn nữa, nó còn giúp bài văn hay hơn, và tính nghệ thuật được nâng cao

d. Trong ba bài trên, bài nào miêu tả một loài cây, bài nào miêu tả một cây cụ thể?

Trong ba bài văn trên, bài văn miêu tả:

– Một loại cây: Sầu riêng và Bãi Ngô

– Một cây cụ thể: Cây gạo

e. Theo em, miêu tả một loài cây có điểm gì giống và khác với miêu tả một cây cụ thể?

Theo em, miêu tả một loài cây có điểm gì giống và khác với miêu tả một cây cụ thể như sau:

Điểm giống nhau: 

Khi miêu tả một cây cụ thể hay một loài cây, chúng ta đều miêu  tả những chi tiết tổng quát liên quan đến cây đó, cụ thể là: màu sắc (lá, hoa, quả…), thời gian trổ bông, ra trái, hương vị…

 Điểm khác nhau: 

– Khi miêu tả một cây cụ thể, người ta chỉ quan sát và miêu tả những chi tiết đặc biệt liên quan đến mỗi cây đó mà thôi, còn những cây khác cùng loài thì không quan tâm. Cụ thể người ta sẽ miêu tả những chi tiết sau: Hình dáng, vị trí cây mọc,…

– Khi miêu tả một loài cây, người ta chú trọng đến những đặc điểm chung của loài cây đó. Không phân biệt cây này với cây kia.

Luyện tập quan sát cây cối ngắn nhất

2. Quan sát một cây mà mà em thích trong khu vực trường em (hoặc ở nơi em ở) và ghi lại những gì em đã quan sát được. 

Khi quan sát và ghi lại các em học sinh nhớ lưu ý các điểm sau:

– Trình tự quan sát của em có hợp lí không ?

– Em đã quan sát bằng những giác quan nào?

– Cái vây em quan sát có gì khác với những cây khác cùng loài?

Để có thể thực hiện việc quan sát và ghi lại được tốt hơn, các em có thể tham khảo bài viết sau: 

Trong khu vườn nhỏ sau nhà em, bố em có trồng một khóm hoa hồng rất đẹp.

Cây hoa hồng không cao nhưng nhìn chúng rất khỏe khoắn. Bằng chứng là cây có rất nhiều cành và mọc đầy lá. Cành cây tuy nhỏ và mảnh khảnh nhưng trên mỗi cành đều có chiếc gai nhọn tựa như một pháo đài được trang bị vũ trang đầy đủ. 

Lúc còn non, lá cây có một màu đỏ nhạt và bé xíu trông rất là đáng yêu. Khi đã trưởng thành lá chuyển sang màu xanh đậm và cứng cáp hơn. Lá bắt đầu xuất hiện những đường viền hình răng cưa và nhọn, trông thật là dữ tợn. Khi chạm vào những chiếc là này, ta có cảm giác nhám nhám chứ không bóng mịn như lúc còn non hay những loại lá khác.

Hoa của cây hoa hồng mà nhà em trồng có một màu hồng nhung. Cánh hoa mịn màng như da em bé. Những cánh hoa xếp thành từng lớp lên nhau thành hình gợn sóng. Nhụy hoa màu vàng và tỏa ra mùi hương dịu nhẹ. Mùi hương này làm cho người khác cảm thấy rất dễ chịu và thu hút rất nhiều ong bướm quy tụ về. Có vài bông hoa đã bắt đầu rụng cánh. Đó là dấu hiệu của sự suy tàn.Bông hoa này tàn cánh thì bông hoa khác lại đâm chồi và nở rộ. 

Em rất thích khóm hoa hồng này. Em ngày nào cũng tưới nước cho hoa để đảm bảo hoa luôn được cung cấp nước đầy đủ, nhờ đó, cây mới được tươi tốt và cho nhiều hoa. 

3. Lời Kết:

Tập làm văn luyện tập quan sát cây cối là bài tập không chỉ giúp các em học sinh nâng cao khả năng viết văn miêu tả, quan sát, mà còn giúp các em thêm hiểu biết và yêu quý thiên nhiên hơn. Từ đó, các em có thể quý trọng và bảo vệ cây xanh, môi trường xung quanh mình.

Qua bài hướng dẫn cách soạn và học bài tập làm văn luyện tập quan sát cây cối trang 39 lớp 4, baiontap.com hy vọng các em có thể nắm bắt được các kiến thức cần thiết liên quan đến trong bài học.