Tiểu đường thai kỳ là bệnh lý thường gặp ở phụ nữ mang thai, có nguyên nhân xuất phát từ chế độ dinh dưỡng không hợp lý của người mẹ. Mẹ bầu cần xây dựng kế hoạch dinh dưỡng phù hợp với chế độ vận động thường xuyên hơn để hạn chế lượng đường trong máu. Ngoài ra mẹ cũng cần thăm khám thai và kiểm tra lượng đường huyết thường xuyên để bệnh lý luôn được kiểm soát ở mức an toàn. Show
Bài viết được viết bởi Bác sĩ CKII Bùi Hồng Thanh: Chuyên gia tư vấn sức khỏe Nutricare và tham vấn chuyên môn bởi PGS.TS Phạm Văn Hoan. Thực hiện chế độ ăn uống lành mạnh là một phần quan trọng trong quá trình điều trị tiểu đường thai kỳ. Việc này sẽ giúp mẹ bầu duy trì nồng độ đường huyết ở mức an toàn, tránh các biến chứng khi mang thai và sinh con. Vậy tiểu đường thai kỳ nên ăn gì? Tham khảo cách lựa chọn thực phẩm tốt và cùng xây dựng thực đơn lành mạnh cho mẹ tiểu đường thai kỳ trong bài viết sau nhé! 1. Thành phần ProteinKhi mang thai nhu cầu dinh dưỡng của mẹ bầu tăng cao. Trong đó, Protein là nguồn dưỡng chất quan trọng cung cấp năng lượng cho các cơ quan hoạt động. Đồng thời, đây cũng là thành phần rất cần thiết giúp thai nhi sinh trưởng và phát triển. Theo khuyến cáo, người tiểu đường thai kỳ nên bổ sung Protein với lượng khoảng 12 – 30% năng lượng khẩu phần. Theo bản chất, Protein không tạo ra ảnh hưởng quá nhiều tới nồng độ đường huyết, tuy nhiên, một số thực phẩm giàu Protein có thể chứa thêm nhiều dưỡng chất khác không tốt cho người tiểu đường thai kỳ. Vậy để bạn dễ lựa chọn, dưới đây là một số thực phẩm giàu Protein mà mẹ bầu tiểu đường thai kỳ nên và không nên ăn: 1.1. Thực phẩm giàu Protein tốt cho người tiểu đường thai kỳNgười bị tiểu đường thai kỳ nên ưu tiên lựa chọn thực phẩm giàu Protein và chứa ít Carbohydrate và chất béo bão hòa. Một số thực phẩm giàu Protein lành mạnh: Protein động vật:
Lưu ý: khi sơ chế và chế biến để hạn chế tối đa chất béo bão hòa như: lọc bỏ da, mỡ động vật, lựa chọn chế biến luộc, hấp, nướng thay vì chiên, rán,… Protein thực vật:
1.2. Thực phẩm chứa Protein nên tránhNhiều thực phẩm, sản phẩm chế biến có chứa Protein nhưng lại giàu các thành phần khác như chất béo bão hòa, Carbohydrate. Những thành phần này nếu bổ sung nhiều đều ảnh hưởng không tốt đến tình trạng bệnh tiểu đường của mẹ bầu. Chúng có thể làm mẹ bầu tăng cân, tăng nồng độ đường huyết, tăng nguy cơ mắc biến chứng về tim mạch. Do đó, người tiểu đường thai kỳ nên tránh một số thực phẩm sau:
Có thể bạn quan tâm: Tiểu đường thai kỳ ăn sáng bằng gì tốt cho cả mẹ và bé con? 2. Thực phẩm chứa CarbohydrateCarbohydrate cũng là một thành phần dinh dưỡng quan trọng để nuôi dưỡng sự phát triển của thai nhi. Nhưng khi tiêu thụ thực phẩm này, lượng Carbohydrate sẽ được cơ thể chuyển hóa thành Glucose và hấp thu vào trong máu. Vì vậy, thực phẩm chứa Carbohydrate có ảnh hưởng nhiều đến nồng độ đường huyết sau ăn. Do đó liều lượng bổ sung Carbohydrate rất quan trọng đối với người tiểu đường thai kỳ. Lượng Carbohydrate phù hợp là khoảng 50 – 55% năng lượng khẩu phần. Ngoài ra, các nguồn Carbohydrate khác nhau thì tốc độ hấp thu và làm tăng Glucose máu cũng khác nhau. Vì vậy một số lựa chọn phù hợp và một số thực phẩm chứa nhiều Carb nên tránh sẽ được trình bày trong phần dưới đây. 2.1. Carbohydrate nên ănMẹ bầu tiểu đường thai kỳ nên tập trung vào các nguồn Carbohydrate có nhiều chất xơ. Bởi lượng chất xơ có trong thực phẩm sẽ làm chậm quá trình hấp thu Glucose vào máu. Điều này giúp đường huyết người bệnh ổn định hơn, tránh bị tăng đột biến. Ngũ cốc nguyên hạt:
Carb từ rau và trái cây:
2.2. Carbohydrate nên tránhCác loại Carbohydrate không tốt cho người tiểu đường thai kỳ bao gồm đường và Carbs tinh chế. Những chất này khi vào cơ thể sẽ dễ dàng bị chuyển hóa tạo thành Glucose. Sau đó lượng Glucose sẽ được cơ thể nhanh chóng hấp thu và hậu quả làm tăng đường huyết đột ngột ở người tiểu đường thai kỳ. Không chỉ vậy, thực phẩm chứa nhiều đường còn là nguyên nhân khiến người bệnh tăng cân, tăng nguy cơ gặp biến chứng về tim mạch, đột quỵ. Mẹ bầu tiểu đường thai kỳ nên hạn chế những thực phẩm sau: Đường:
Carbs tinh chế:
Có thể bạn quan tâm:
3. Chất xơChất xơ rất tốt cho mẹ bị tiểu đường thai kỳ vì chất này có tác dụng làm chậm quá trình hấp thu Glucose, làm chậm tốc độ tăng đường huyết máu sau ăn. Lượng chất xơ dồi dào còn hỗ trợ mẹ bầu giảm tình trạng táo bón tốt cho sức khỏe. Ngoài ra chất xơ có nhiều trong rau, củ, quả nên khi tiêu thụ những thực phẩm này, mẹ bầu có thể nhận được thêm nhiều vi chất thiết yếu khác như các loại Vitamin, khoáng chất, chất chống oxy hóa,… Mẹ bầu tiểu đường cần bổ sung khoảng 20 – 35g chất xơ/ ngày. Một số lưu ý và cách lựa chọn thực phẩm chứa chất xơ cho người tiểu đường thai kỳ: 3.1. Nên bổ sung rau giàu chất xơ, ít tinh bộtChất xơ có nhiều trong nhóm thực phẩm rau, củ. Để đảm bảo tổng lượng Carbohydrate trong mỗi bữa ăn phù hợp, mẹ bầu tiểu đường thai kỳ nên ưu tiên các loại rau giàu chất xơ, ít tinh bột. Một số loại rau củ tốt cho mẹ tiểu đường thai kỳ:
3.2. Nhóm rau củ nên tránhKhông phải bất kỳ loại rau, củ, quả nào mẹ tiểu đường thai kỳ cũng có thể ăn thỏa thích. Bởi một số loại trong đó ngoài chất xơ chúng còn chứa nhiều đường và tinh bột. Những thực phẩm này khi ăn nhiều cũng có khả năng làm tăng đường huyết của mẹ bầu tiểu đường, Một số thực phẩm nên hạn chế:
4. Chất béoNhiều quan niệm sai lầm cho răng chất béo làm tăng Cholesterol máu, làm tăng nguy cơ mắc xơ vữa động mạch và người tiểu đường thai kỳ không nên ăn nhóm chất này. Tuy nhiên, chất béo cần thiết cho sự phát triển não bộ thai nhi. Không chỉ vậy, chất béo còn cung cấp năng lượng, hỗ trợ hấp thu Vitamin tan trong dầu cho cơ thể. Do đó mẹ bầu tiểu đường vẫn cần bổ sung một lượng từ khoảng 25% đến dưới 30% năng lượng khẩu phần. Nhưng không phải nguồn chất béo nào cũng tốt cho cơ thể. Vì vậy mẹ bầu tiểu đường cần chú ý lựa chọn những thực phẩm chứa chất béo tốt được liệt kê trong phần sau đây. 4.1. Thực phẩm chứa chất béo không bão hòa tốt cho cơ thểNgười tiểu đường thai kỳ nên lựa chọn thực phẩm chứa chất béo không bão hòa. Loại chất béo này có nhiều tác dụng tốt cho tim mạch nhờ các thành phần như Omega 3, Omega 6,… Ngoài ra, nhiều nghiên cứu [1] cho thấy chất béo không bão hòa có khả năng làm giảm Cholesterol LDL. Đây là loại Cholesterol xấu, nếu tích lũy nhiều sẽ làm tăng nguy cơ mắc các bệnh về xơ vữa động mạch, đột quỵ ở người tiểu đường thai kỳ. Một số thực phẩm chứa chất béo không bão hòa:
4.2. Thực phẩm chứa chất béo bão hòa nên tránhMặt khác một số loại chất béo có nguy cơ làm tăng Cholesterol xấu, tăng đề kháng Insulin ở mẹ bầu tiểu đường, đó là chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa. Một số nghiên cứu [2], [3] chỉ ra tiêu thụ chất béo bão hòa có khả năng làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch. Vì vậy, người tiểu đường thai kỳ nên tránh xa những thực phẩm sau:
5. Đồ uốngUống đủ nước giúp cơ thể tăng thải đường dư thường, tăng thải độc tố tốt, cho sức khỏe. Thông thường mẹ tiểu đường thai kỳ nên bổ sung khoảng 10 – 12 ly nước mỗi ngày (2 – 3 lít) để cung cấp đủ nước cho cơ thể. Có thể vì các biểu hiện của bệnh tiểu đường như tiểu nhiều, khát nhiều hoặc thèm ngọt mà mẹ bầu có nhu cầu muốn uống nhiều loại nước khác nhau. Nhưng để đảm bảo đường huyết ổn định, người tiểu đường thai kỳ nên thận trọng khi lựa chọn các loại đồ uống để giải khát. Trước khi sử dụng, mẹ bầu nên chú ý về thành phần và hàm lượng đường có trong đồ uống đó. Một số gợi ý về loại đồ uống mà mẹ bầu nên và không nên uống sẽ được trình bày ngay sau đây. 5.1. Loại nước uống tốt cho người tiểu đường thai kỳAn toàn nhất, người tiểu đường thai kỳ nên lựa chọn uống nước lọc để bổ sung nước cho cơ thể. Ngoài ra mẹ bầu cũng có thể uống 2 – 3 ly nước có vị ngọt tự nhiên như nước ép trái cây, nước ép rau củ, sữa ít/ không đường,… Bên cạnh bổ sung nước, các loại nước ép này còn giúp mẹ bầu giảm thèm ngọt và cung cấp nhiều Vitamin cùng khoáng chất cho cơ thể.  5.2. Tránh xa đồ uống có cồn, nước ngọt,…Mẹ bầu tiểu đường nên hạn chế uống các loại nước ngọt nhân tạo, soda,… Do đồ uống này có chứa đường nhân tạo, loại đường này dễ dàng hấp thu vào cơ thể làm tăng đường huyết nhanh chóng. Bên cạnh đó, mẹ bầu tiểu đường thai kỳ cũng nên tránh xa các loại nước có cồn như rượu, bia,… Bởi lượng Ethanol có trong đó có thể tương tác với thuốc điều trị tiểu đường làm hạ đường huyết đột ngột. Xem thêm:
6. Bảng thực phẩm tốt cho người tiểu đường thai kỳNgoài lựa chọn được các thực phẩm tốt thì liều lượng bổ sung cũng là một yếu tố ảnh hưởng lớn đến đường huyết người bệnh. Mẹ bầu tiểu đường thai kỳ có thể tham khảo một số gợi ý về lượng thức ăn phù hợp sau: Nhóm thực phẩm Thực phẩm Liều lượng/ 1 khẩu phần Giàu Protein Ăn 2 – 3 khẩu phần/ ngày Thịt nạc, thịt gia cầm hoặc cá 55 – 84g Đậu nấu chín 1/2 chén (170g) Quả trứng 1 quả Bơ đậu phộng 2 muỗng canh (30g) Sữa ít béo 240ml Rau Ăn 3 – 5 phần mỗi ngày Bông cải xanh 340g Cà rốt 170g Rau bina 340g Các loại rau cải 340g Carbohydrate Ăn từ 6 khẩu phần trở lên mỗi ngày Cơm, mì ống 105g Ngũ cốc 28g Cơm gạo lứt 105g Bánh mì nguyên cám 2 lát Chất béo bão hòa Dầu ô liu, dầu hướng dương, dầu lạc,… 1 – 2 muỗng Trái cây Ăn 2 – 4 phần mỗi ngày Cam, chuối, táo, kiwi, dâu tây,… 170g Nước ép trái cây (không thêm đường) ¾ cốc (180ml) 7. Gợi ý thực đơn cho mẹ bầu tiểu đường thai kỳMột số mẫu thực đơn mà mẹ bầu tiểu đường thai kỳ có thể tham khảo: Thời điểm Thực đơn số 1 Thực đơn số 2 Thực đơn số 3 Bữa sáng 2 lát bánh mì ngũ cốc nướng. 1 quả trứng luộc 1 chén nấm xào Mì ống xào gà rau củ (¼ gà, ¼ mì và ½ rau) 200g bánh phở 150g thịt bò 50g rau thơm các loại Bữa phụ ½ quả táo ¼ chén ngũ cốc 200g sữa chua ít béo 2 lát bánh mì ½ quả bơ Bữa trưa 1 chén cơm 90g cá ngừ 1 đĩa salad cà chua, xà lách 1 chén cơm 40g thịt nạc 100g đậu hũ 150g rau muống luộc 1 chén cơm 150g cá hồi nướng 150g măng tây 1 đĩa salad Bữa phụ 240ml sữa 2 – 3 quả óc chó 1 quả chuối 4 múi bưởi Bữa tối 1 chén cơm gạo lứt 130g thịt lợn nạc 200g rau cải luộc 10 quả nho 1 chén cơm 100g phi lê cá nướng với 1 quả cà tím 150g rau bina 1 chén cơm gạo lứt 150g tôm rang thịt nạc 200g bông cải xanh luộc Bên cạnh đó, người tiểu đường thai kỳ có thể bổ sung thêm các loại sữa dinh dưỡng để đảm bảo đủ dưỡng chất cho mẹ và bé. Sữa Glucare Gold tới từ Viện Dinh dưỡng Y học Nutricare Hoa Kỳ là thực phẩm được chuyên gia khuyên dùng. Sữa có chỉ số đường huyết thấp đã được chứng minh lâm sàng, giúp kiểm soát đường huyết mẹ bầu ổn định. Hệ đường hấp thu chậm (Isomaltulose, Erythritol) tiên tiến được chứng nhận hiệu quả kiểm soát đường huyết sau uống. Sữa bổ sung 56 dưỡng chất cùng Đạm thực vật, đạm Whey từ Mỹ giúp tăng cường sức khỏe và hệ miễn dịch của mẹ và bé. Omega 3,6,9 & Antioxidants – hỗ trợ giảm biến chứng tim mạch và phòng ngừa đột quỵ. Hy vọng với những chia sẻ trên, bạn đã có được nhiều thông tin cho câu hỏi: “Tiểu đường thai kỳ nên ăn gì?”. Bạn có thể tham khảo thêm ý kiến từ các bác sĩ, chuyên gia dinh dưỡng khi thăm khám định kỳ. Hãy tuân thủ đúng theo hướng dẫn về chế độ ăn uống để thai nhi và mẹ tiểu đường thai kỳ có sức khỏe tốt nhất. Ngoài ra, bạn hoàn toàn có thể ghé thăm trang web của sản phẩm sữa Glucare Gold để tham khảo một trong những sản phẩm tốt nhất cho việc bổ trợ sức khỏe trong quá trình điều trị bệnh tiểu đường. Nutricare luôn sẵn sàng giúp đỡ, giải đáp và tư vấn các vấn đề liên quan tới chăm sóc sức khỏe cho bạn và những người thân yêu. Phụ nữ mang thai nên ăn bao nhiêu calo?Nhu cầu năng lượng trung bình ở phụ nữ 2.200 kcal/ngày. Phụ nữ mang thai trong ba tháng giữa cần tăng nhu cầu năng lượng thêm 360 kcal/ngày, trong ba tháng cuối cần thêm 475 kcal/ngày. Cung cấp đủ nhu cầu năng lượng trong quá trình mang thai để đảm bảo tăng cân cho bà mẹ. Phụ nữ mang thai nên ăn sáng lúc mấy giờ?Đặc biệt, các mẹ bầu nên ăn trước 10 giờ sáng để tận dụng những lợi ích của bữa sáng. Một vài gợi ý về bữa sáng quan trọng này: Ngũ cốc: cung cấp đủ năng lượng và dinh dưỡng cho hoạt động đầu ngày mà không sợ béo. Mang thai 3 tháng đầu nên ăn bao nhiêu calo?Trong 3 tháng đầu thai kỳ, thai nhi còn rất nhỏ nên mẹ bầu không cần nạp thêm calo. Tuy nhiên, nếu mẹ bầu đang thiếu chất, cần phải bổ sung dinh dưỡng. Trong 3 tháng giữa, mẹ bầu cần bổ sung từ 300-350 calo/ngày. Và từ tháng thứ 6 trở đi, khi thai nhi phát triển nhanh chóng, nhu cầu calo tăng lên khoảng 500 calo/ngày. Bà bầu nên ăn 1 ngày mấy bữa?Chia nhỏ bữa ăn thành 6 bữa/ngày (3 bữa chính và 3 bữa phụ) để giảm nghén và giúp cho hệ tiêu hóa hoạt động hiệu quả hơn.. Thực đơn dinh dưỡng cho bà bầu không thể thiếu nước. Vì thế mẹ bầu nên uống đủ từ 1.6 – 2 lít nước mỗi ngày. Ăn thức ăn vặt tốt cho sức khỏe như trái cây, hạt, sữa và sản phẩm từ sữa. |
