GƯƠNG CẦU LỒI 1. Định nghĩa về gương cầu lồi
Gương cầu lồi là gương có mặt phản xạ là mặt ngoài của mặt cầu hướng về phía nguồn sáng. 2. Ảnh của một vật tạo bởi gương cầu lồi - Ánh sáng đến gương cầu lồi phản xạ tuân theo định luật phản xạ ánh sáng. - Khi chiếu một chùm sáng song song lên một gương cầu lồi, ta thu được một chùm sáng phản xạ có tính chất là chùm phân kì. - Ảnh của một vật tạo bởi gương cầu lồi là ảnh ảo (không hứng được trên màn), nhỏ hơn vật.
3. Vùng nhìn thấy của gương cầu lồi Vùng nhìn thấy của gương cầu lồi rộng hơn vùng nhìn thấy của gương phẳng có cùng kích thước. 4. Ứng dụng - Làm gương chiếu hậu xe ô tô, xe máy. - Làm gương đặt ở bên đường tại những nơi đường gấp khúc có vật cản che khuất tầm nhìn của lái xe, giảm thiểu tai nạn giao thông. Sơ đồ tư duy về gương cầu lồi - Vật lí 7 
ĐỊNH LUẬT PHẢN XẠ ÁNH SÁNG 1. Gương phẳng
- Hình ảnh quan sát được trong gương gọi là ảnh của vật tạo bởi gương phẳng. - Gương phẳng tạo ra ảnh của vật trước gương. - Vật nhẵn bóng, phẳng đều có thể là gương phẳng như: tấm kim loại nhẵn, tấm gỗ phẳng, mặt nước phẳng,… 2. Định luật phản xạ ánh sáng
Hiện tượng phản xạ ánh sáng: Hiện tượng xảy ra khi chiếu một tia sáng vào gương bị gương hắt trở lại môi trường cũ
Các tia và góc trong hiện tượng phản xạ toàn phần: $SI$ - tia tới \(IR\) - tia phản xạ $IN$ - pháp tuyến $\widehat{SIN}=i$: góc tới $\widehat{NIR}=i'$: góc phản xạ
Định luật phản xạ ánh sáng: + Tia phản xạ nằm trong mặt phẳng chứa tia tới và pháp tuyến của gương ở điểm tới + Góc phản xạ bằng góc tới $\left( i=i' \right)$ Sơ đồ tư duy về định luật phản xạ ánh sáng - Vật lí 7
Giải Sách Bài Tập Vật Lí 7 – Bài 4: Định luật phản xạ ánh sáng giúp HS giải bài tập, nâng cao khả năng tư duy trừu tượng, khái quát, cũng như định lượng trong việc hình thành các khái niệm và định luật vật lí: Lời giải: + Vẽ pháp tuyến IN vuông góc với gương phẳng. + Vẽ tia phản xạ IR nằm trong cùng mặt phẳng với tia tới và pháp tuyến tại điểm tới, sao cho góc tới i bằng góc phản xạ i’: i = i’. + Xem hình vẽ 4.1a + Vì SI hợp với mặt gương góc 30o nên góc tới i = 90 – 30 = 60o. Suy ra: góc phản xạ i’ = i = 60o. A. 20o B. 80o C. 40o D. 60o Lời giải: Đáp án: A Ta có tia phản xạ tạo với tia tới một góc 40o, mà góc phản xạ và góc tới bằng nhau nên giá trị của góc tới là: 40 : 2 = 20o a. Vẽ tia phản xạ. b. Vẽ một vị trí đặt gương để thu được tia phản xạ theo phương nằm ngang từ trái sang phải. Lời giải: a) Vẽ tia phản xạ:
Trong mặt phẳng tới: – Dựng pháp tuyến IN tại điểm tới I. – Ta dùng thước đo góc để đo góc tới – Từ đó vẽ tia IR khác phía với tia tới SI bờ là pháp tuyến IN sao cho Vậy tia IR là tia phản xạ cần vẽ. b) Vị trí đặt gương như hình 4.2b.
Cách vẽ: Vì tia phản xạ IR phải có hướng nằm ngang chiều từ trái sang phải theo yêu cầu bài toán nên: + Đầu tiên ta vẽ tia phản xạ IR như đề bài đã cho. + Pháp tuyến IN luôn là tia phân giác của + Đường phân giác IN này luôn vuông góc với gương tại điểm tới I. Nên ta xác định được vị trí của mặt gương bằng cách quay gương sao cho mặt gương vuông góc với IN. Đây là vị trí gương cần xác định.
Lời giải: Muốn có được 2 tia tới cho hai tia phản xạ cùng tới điểm M trên tường thì ta phải thay đổi vị trị của đèn sao cho mỗi vị trí đó ứng với một tia tới SI cho tia phản xạ IM. * Thay đổi vị trí đèn để có tia SI, vị trí này được xác định như sau: + Lấy điểm tới I bất kì trên gương, nối IM ta được tia phản xạ IM. + Vẽ pháp tuyến IN1 tại điểm tới, rồi vẽ góc tới * Tương tự như vậy ta vẽ được tia tới S2K ứng với vị trí thứ hai của đèn pin. A. i = r = 60o B. i = r = 30o C. i = 20o, r = 40o D. i = r = 120o Lời giải: Đáp án: B Ta có tia phản xạ IR tạo với tia tới một góc 60o, mà góc tới lại bằng góc phản xạ nên gía trị góc tới bằng góc phản xạ bằng: i = r = 60:2 = 30o A. r = 90o B. r = 45o C. r = 180o D. r = 0o Lời giải: Đáp án: D Vì khi chiếu tia tới vuông góc một mặt phẳng gương, tia tới trùng với pháp tuyển, góc tới bằng góc phản xạ bằng 0.
A. 30o B. 45o C. 60o D. 90o Lời giải: Chọn B. Chiếu một tia sáng SI theo phương nằm ngang lên một gương phẳng như hình 4.5a, ta thu được tia phản xạ theo phương thẳng đứng, nó sẽ vuông góc với tia tới SI tạo thành góc 90o Theo định luật phản xạ ánh sáng ta có: A. mặt gương B. mặt phẳng vuông góc với tia tới và mặt gương C. mặt phẳng vuông góc với tia tới D. mặt phẳng tạo bởi tia tới và pháp tuyến với gương ở điểm tới Lời giải: Đáp án: D Khi chiếu một tia sáng SI lên một gương phẳng tia phản xạ thu được nằm trong mặt phẳng tạo bởi tia tới và pháp tuyến với gương ở điểm tới. A. r = 120o B. r = 60o C. r = 30o D. r = 45o Lời giải: Đáp án: C. Kẻ pháp tuyến IN vuông góc với mặt phẳng gương tạo với gương một góc 90o (hình 4.6a). Ta có: Do góc tới bằng góc phản xạ nên góc phản xạ: r = i = 30o. A. 0o B. 60o C. 45o D. 90o Lời giải: Đáp án: A. Giả sử tia tới là SI có góc tới là: Định luật phản xạ tại gương G1: Do hai gương đặt song song với nhau nên pháp tuyến IN ở gương G1 và pháp tuyến RN’ ở gương G2 song song với nhau, tia phản xạ ở G1 chính là tia tới ở gương G2: Định luật phản xạ tại gương G2: Từ (1) và (2) ta có: Vì hai góc này so le trong nên SI // RK. Nên góc tạo bởi tia tới SI và tia phản xạ cuối cùng trên gương G2 có giá trị 0o. A. 180o B. 60o C. 45o D. 90o Lời giải: Đáp án: A. Do hai gương đặt vuông góc với nhau nên hai pháp tuyến IN1 và JN2 cũng vuông góc với nhau. Định luật phản xạ tại gương G1: Định luật phản xạ tại gương G2: Tam giác IJN vuông tại N: → Tia tới SI song song với tia phản xạ JR. Góc tạo bởi tia tới SI và tia phản xạ cuối cùng trên gương G2 có giá trị 180o. Lời giải: Tại I, theo định luật phản xạ, ta có: Trong tam giác IKO, ta có: Tại K, theo định luật phản xạ, ta có: Từ (1) và (2) ta được: Trong tam giác IKJ, ta có: Để tia tới SI trên gương G1 vuông góc với tia phản xạ JR trên gương G2 thì: |
