Đây là đề xuất của Bộ Tài chính tại dự thảo Thông tư hướng dẫn giao dịch cổ phiếu, chứng chỉ quỹ, trái phiếu doanh nghiệp, chứng quyền có bảo đảm được niêm yết, đăng ký giao dịch trên hệ thống giao dịch chứng khoán. Dự thảo nêu rõ, nhà đầu tư cá nhân mở tài khoản giao dịch tại công ty chứng khoán bao gồm: a) Người từ đủ 18 tuổi trở lên có năng lực hành vi dân sự đầy đủ theo quy định của pháp luật Việt Nam; b) Người từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi không bị mất hoặc hạn chế năng lực hành vi dân sự mở tài khoản giao dịch phải được người đại diện theo pháp luật đồng ý. Công ty chứng khoán không được sử dụng lại các mã tài khoản giao dịch chứng khoán đã đóng để mở tài khoản giao dịch chứng khoán cho khách hàng. Dự thảo cũng nêu rõ, Nhà đầu tư được mở nhiều tài khoản giao dịch chứng khoán theo nguyên tắc tại mỗi thành viên giao dịch nhà đầu tư chỉ được mở 01 tài khoản giao dịch chứng khoán và ứng với mỗi tài khoản giao dịch chứng khoán nhà đầu tư chỉ được mở 01 tài khoản ký quỹ tại thành viên bù trừ, ngoại trừ các trường hợp quy định riêng. Công ty quản lý quỹ đầu tư chứng khoán được mở nhiều tài khoản giao dịch chứng khoán tại mỗi công ty chứng khoán theo nguyên tắc: 01 tài khoản giao dịch chứng khoán để thực hiện hoạt động kinh doanh chứng khoán của chính mình; 02 tài khoản giao dịch chứng khoán để quản lý danh mục đầu tư cho nhà đầu tư ủy thác, trong đó 01 tài khoản để giao dịch chứng khoán cho nhà đầu tư ủy thác trong nước, 01 tài khoản để giao dịch chứng khoán cho nhà đầu tư ủy thác nước ngoài... Mời bạn đọc xem toàn văn dự thảo và góp ý tại đây. KL Đây là lần đầu Bộ Tài chính quy định chi tiết độ tuổi được mở tài khoản chứng khoán. Trước đó, tại thông tư hướng dẫn giao dịch ban hành cuối năm 2015, điều khoản này không được đề cập mà chỉ cần cung cấp đầy đủ, chính xác thông tin nhận biết khách hàng. Tuy vậy, các công ty chứng khoán thường quy định độ tuổi tối thiểu để mở tài khoản giao dịch là 18. Thông tư cũng quy định nhà đầu tư được mở nhiều tài khoản nhưng tại mỗi công ty chứng khoán chỉ được một tài khoản giao dịch và một tài khoản ký quỹ. Nhà đầu tư nước ngoài phải đăng ký mã số giao dịch chứng khoán với Trung tâm Lưu ký chứng khoán Việt Nam. TS Nguyễn Sơn, Chủ tịch Trung tâm Lưu ký Chứng khoán Việt Nam (VSD), nhận định việc cho phép người đủ 15 tuổi mở tài khoản chứng khoán nhằm đa dạng hóa đối tượng mở tài khoản. Nhưng cũng nên cân nhắc vì tài khoản chứng khoán không chỉ cần người đại diện pháp luật mở là được mà có cả giao dịch, không giống mở tài khoản tiết kiệm tại ngân hàng. Bản chất của thị trường chứng khoán có rủi ro, có nhiều yếu tố liên quan đến minh bạch, chế tài... Do đó, quy định mới này cần ghi nhận thêm ý kiến từ các thành viên tham gia thị trường. Chuyên gia tài chính - TS Huỳnh Trung Minh cũng băn khoăn về tính khả thi của quy định mới trong dự thảo thông tư hướng dẫn giao dịch chứng khoán, khi cho người đủ 15 tuổi được mở tài khoản chứng khoán và có người đại diện theo pháp luật giám hộ. Chẳng hạn, trong trường hợp mở tài khoản xong, người giám hộ theo pháp luật tham gia thị trường bị thua lỗ, gây thiệt hại cho chủ tài khoản thì ai chịu trách nhiệm? Người đủ 15 tuổi được làm CMND, thẻ căn cước công dân nên có thể cơ quan quản lý cũng nghiên cứu cho phép mở tài khoản chứng khoán. Nhưng ở độ tuổi này chưa đủ năng lực hành vi dân sự, nếu bị lừa trong quá trình giao dịch thì ai chịu? "Do đó, sẽ có độ vênh giữa độ tuổi mở tài khoản và độ tuổi chịu trách nhiệm hành vi của mình. Mở tài khoản mà không giao dịch thì mở làm gì? Hoặc nếu mở mà cho người khác đứng tên thì tính pháp lý ra sao? Thực tế quy định rất khó khả thi. Chưa kể, chứng khoán là kênh đầu tư có rủi ro, người chơi phải có kiến thức, am hiểu thị trường, mã cổ phiếu..." - TS Huỳnh Trung Minh góp ý. Cùng quan điểm này, ông Huỳnh Anh Tuấn, Phó Tổng Giám đốc Công ty Chứng khoán Ngân hàng Đông Á, cho rằng nếu mở tài khoản tiết kiệm tại ngân hàng dành cho trẻ em, người đại diện pháp luật là ba mẹ sẽ chịu trách nhiệm. Nhưng với tài khoản giao dịch chứng khoán sẽ có giao dịch lên xuống, liên quan đến các lệnh mua - bán, mà theo Luật Dân sự, người giám hộ có quyền quyết định có lợi nhất cho người kia, nhưng thế nào là có lợi nhất trong chứng khoán là rất khó. "Vậy quy định cho phép người đủ 15 tuổi mở tài khoản chứng khoán để làm gì, ai sẽ là người đầu tư, giao dịch trực tiếp. Năng lực hành vi dân sự chưa đầy đủ thì các lệnh giao dịch có hiệu lực? Do đó, dự thảo phải lường trước những rủi ro có thể gặp phải khi quy định được áp dụng trên thực tế" - ông Huỳnh Anh Tuấn đặt vấn đề.
Thứ ba, 25/8/2020, 13:02 (GMT+7) Bộ Tài chính đang lấy ý kiến để cá nhân đủ 15 tuổi tham gia thị trường chứng khoán khi người đại diện theo pháp luật đồng ý. Theo dự thảo thông tư hướng dẫn giao dịch chứng khoán vừa được Bộ Tài chính công bố, cá nhân được mở tài khoản giao dịch chứng khoán là người đủ 18 tuổi trở lên có đầy đủ năng lực hành vi dân sự. Đối với người từ đủ 15 tuổi nhưng chưa đủ 18 tuổi thì việc mở tài khoản phải được người đại diện theo pháp luật đồng ý. Đây là lần đầu Bộ Tài chính quy định chi tiết độ tuổi được mở tài khoản chứng khoán. Trước đó, tại thông tư hướng dẫn giao dịch ban hành cuối năm 2015, Bộ không đề cập điều khoản này mà chỉ yêu cầu nhà đầu tư cung cấp đầy đủ, chính xác thông tin nhận biết khách hàng.
Nhân viên môi giới của Công ty Chứng khoán VNDIRETC hướng dẫn nhà đầu tư mở tài khoản chứng khoán. Ảnh: Quỳnh Trần. Ngoài ra, nhà đầu tư được mở nhiều tài khoản, nhưng tại mỗi công ty chứng khoán chỉ được một tài khoản giao dịch và một tài khoản ký quỹ. Nhà đầu tư nước ngoài phải đăng ký mã số giao dịch chứng khoán với Tổng công ty Lưu ký và bù trừ chứng khoán Việt Nam (hiện là Trung tâm Lưu ký chứng khoán Việt Nam). Đối tượng tham gia chứng khoán ngày càng được quy định cụ thể. Luật Chứng khoán có hiệu lực từ đầu năm 2021 đã định danh nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp là những cá nhân nắm giữ danh mục chứng khoán niêm yết, đăng ký giao dịch trị giá tối thiểu 2 tỷ. Bên cạnh đó, các ngân hàng thương mại, công ty tài chính, công ty chứng khoán, công ty có vốn điều lệ thực góp trên 100 tỷ hoặc tổ chức niêm yết, người có chứng chỉ hành nghề chứng khoán cũng được xem là nhà đầu tư chuyên nghiệp. Theo đề án cơ cấu lại thị trường chứng khoán, việc định danh nhằm thúc đẩy sự phát triển của các nhà đầu tư chuyên nghiệp, đảm bảo cơ cấu hợp lý giữa nhà đầu tư cá nhân và tổ chức, giữa nhà đầu tư trong và ngoài nước. Mục tiêu đến cuối năm nay, số lượng nhà đầu tư trên thị trường đạt mức 3% dân số và tăng lên 5% vào năm 2025. Thị trường chứng khoán hiện có sự tham gia của hơn 2,53 triệu tài khoản trong nước và 33.600 tài khoản nước ngoài. Số lượng mở mới trong 7 tháng đầu năm xấp xỉ 200.000 tài khoản. Phương Đông |
