Mời các em học sinh lớp 9 cùng tham khảo tài liệu Ôn tập Vật Lý 9 Chương 2 Điện Từ Học do Học247 tổng hợp và biên soạn dưới đây. Tài liệu tóm lược đầy đủ và chi tiết các nội dung trọng tâm, gồm các phần tóm tắt hệ thống hóa kiến thức, các bài tập minh họa hay và bổ ích nhằm giúp các em rèn luyện và nâng cao kĩ năng giải bài tập. Bên cạnh đó, Học247 còn cung cấp cho các em các bài giảng lý thuyết, hướng dẫn giải bài tập, đề thi trắc nghiệm online hoàn toàn miễn phí và một hệ thống tư liệu tham khảo, đề thi kiểm tra từ các trường THCS được sưu tầm và biên soạn rất giá trị và chất lượng, qua đó các em vừa có thể làm bài thi trực tiếp trên hệ thống, vừa có thể tải file về để ôn luyện mọi lúc mọi nơi, đánh giá được năng lực của bản thân mình. Hy vọng rằng đây sẽ là 1 tài liệu bổ ích trong quá trình học tập của các em. Đề cương Ôn tập Vật Lý 9 Chương 2
A. Tóm tắt lý thuyết
1. Nam châm vĩnh cửu.* Đặc điểm: - Hút sắt hoặc bị sắt hút (ngoài ra còn hút niken, coban…)
- Luôn có hai cực, cực Bắc (N) sơn đỏ và cực Nam (S) sơn xanh hoặc trắng
- Nếu để hai nam châm lại gần nhau thì các cực cùng tên đẩy nhau, các cực khác tên hút nhau.
* Kim nam châm: Luôn chỉ hướng Bắc-Nam địa lý (la bàn). * Ứng dụng: Kim nam châm, labàn, Đi-na-mô xe đạp, Loa điện (loa điện có cả hai loại nam châm), động cơ điện đơn giản, máy phát điện đơn giản… 2. Tác dụng từ của dòng điện – Từ trường* Từ trường: là không gian xung quanh NC, xung quanh dòng điện có khả năng tác dụng lực từ lên kim NC đặt trong nó. * Cách nhận biết từ trường: Nơi nào trong không gian có lực từ tác dụng lên kim NC (làm kim nam châm lệch khỏi hướng Bắc-Nam) thì nơi đó có từ trường 3. Từ phổ - đường sức từ
- Từ phổ: là hình ảnh cụ thể về các đường sức từ, có thể thu được từ phổ bằng rắc mạt sắt lên tấm nhựa trong đặt trong từ trường và gõ nhẹ
- Đường sức từ (ĐST):
- Mỗi ĐST có 1 chiều xác định. Bên ngoài NC, các ĐST có chiều đi ra từ cực Bắc (N), đi vào cực Nam (S) của NC
- Nơi nào từ trường càng mạnh thì ĐST dày, nơi nào từ trường càng yếu thì ĐST thưa.
4. Từ trường của ống dây có dòng điện chạy qua.
- Từ phổ, Đường sức từ của ống dây có dòng điện chạy qua:
- Từ phổ ở bên ngoài ống dây có dòng điện chạy qua và bên ngoài thanh NC là giống nhau
- Trong lòng ống dây cũng có các đường mạt sắt được sắp xếp gần như song song với nhau.
- Quy tắc nắm tay phải: Nắm bàn tay phải, rồi đặt sao cho bốn ngón tay hướng theo chiều dòng điện chạy qua các vòng dây thì ngón tay cái choãi ra chỉ chiều của ĐST trong lòng ống dây.
5. Sự nhiễm từ của sắt, thép – Nam châm điện.
- Sự nhiễm từ của sắt thép:
* Sắt, thép, niken, côban và các vật liệu từ khác đặt trong từ trường, đều bị nhiễm từ. * Sau bị đã bị nhiễm từ, sắt non không giữ được từ tính lâu dài, còn thép thì giữ được từ tính lâu dài - Nam châm điện:
- Cấu tạo: Cuộn dây dẫn, lõi sắt non
- Các cách làm tăng lực từ của nam châm điện:
+ Tăng cường độ dòng điện chạy qua các vòng dây + Tăng số vòng dây của cuộn dây 6. Lực điện từ.
- Tác dụng của từ trường lên dây dẫn có dòng điện:
- Dây dẫn có dòng điện chạy qua đặt trong từ trường, không song song với ĐST thì chịu tác dụng của lực điện từ
- Quy tắc bàn tay trái
- Đặt bàn tay trái sao cho các ĐST hướng vào lòng bàn tay, chiều từ cổ tay đến tay giữa hướng theo chiều dòng điện thì ngón tay cái choãi ra 900 chỉ chiều của lực điện từ.
7. Động cơ điện 1 chiều.
- Cấu tạo động cơ điện một chiều đơn giản
- ĐCĐ có hai bộ phận chính là NC tạo ra từ trường (Bộ phận đứng yên – Stato) và khung dây dẫn cho dòng điện chạy qua (Bộ phận quay – Rôto)
- Chuyển hóa năng lượng: Điện năng -> cơ năng.
- Động cơ điện một chiều trong KT:
- Trong ĐCĐ kĩ thuật, bộ phận tạo ra từ trường là NC điện (Stato)
- Bộ phận quay (Rôto) của ĐCĐ kĩ thuật gồm nhiều cuộn dây đặt lệch nhau và song song với trục của một khối trụ làm bằng các lá thép kĩ thuật ghép lại.
8. Hiện tượng cảm ứng điện từ
- Khi số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây biến thiên, trong cuộn dây xuất hiện dòng điện. Dòng điện đó gọi là dòng điện cảm ứng. Hiện tượng xuất hiện dòng điện cảm ứng gọi là hiện tượng cảm ứng điện từ
- Có thể dùng 2 đèn LED mắc song song ngược chiều vào 2 đầu cuộn dây để phát hiện sự đổi chiều của dòng điện cảm ứng, vì đèn LED chỉ sáng khi dòng điện chạy qua đèn theo 2 chiều xác định.
9. Dòng điện xoay chiều
- Dòng điện cảm ứng trong cuộn dây dẫn kín đổi chiều khi số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây đang tăng mà chuyển sang giảm hoặc ngược lại đang giảm chuyển sang tăng. Dòng điện luân phiên đổi chiều gọi là dòng điện xoay chiều.
- Khi cho cuộn dây dẫn kín quay trong từ trường của nam châm hay cho nam châm quay trước cuộn dây dẫn thì trong cuộn dây xuất hiện dòng điện cảm ứng xoay chiều
10. Máy phát điện xoay chiều
- Máy phát điện xoay chiều có hai bộ phận chính là nam châm và cuộn dây dẫn. Một trong hai bộ phận đó đứng yên gọi là stato, bộ phận còn lại quay gọi là rôto.
- Có hai loại máy phát điện xoay chiều:
- Loại 1: Khung dây quay (Rôto) thì có thêm bộ góp (hai vành khuyên nối với hai đầu dây, hai vành khuyên tì lên hai thanh quét, khi khung dây quay thì vành khuyên quay còn thanh quét đứng yên). Loại này chỉ khác động cơ điện một chiều ở bộ góp (cổ góp). Ở máy phát điện một chiều là hai bán khuyên tì lên hai thanh quét.
- Loại 2: Nam châm quay (nam châm này là nam châm điện)_Rôto
- Khi rôto của máy phát điện xoay chiều quay được 1vòng thì dòng điện do máy sinh ra đổi chiều 2 lần. Dòng điện không thay đổi khi đổi chiều quay của rôto.
- Máy phát điện quay càng nhanh thì HĐT ở 2 đầu cuộn dây của máy càng lớn. Tần số quay của máy phát điện ở nước ta là 50Hz.
11. Các tác dụng của dòng điện xoay chiều
- Dòng điện xoay chiều có tác dụng như dòng điện một chiều: tác dụng nhiệt, tác dụng phát sáng, tác dụng từ …
- Lực điện từ (tác dụng từ) đổi chiều khi dòng điện đổi chiều.
- Dùng ampe kế và vôn kế xoay chiều có kí hiệu AC (hay ~) để đo giá trị hiệu dụng của CĐDĐ và HĐT xoay chiều. Khi mắc ampe kế và vôn kế xoay chiều vào mạch điện xoay chiều không cần phân biệt chốt (+) hay (-)..
- Các công thức của dòng điện một chiều có thể áp dụng cho các giá trị hiệu dụng của cường độ và HĐT của dòng điện xoay chiều
12. Truyền tải điện năng đi xa
- Khi truyền tải điện năng đi xa bằng đường dây dẫn sẽ có một phần điện năng hao phí do hiện tượng tỏa nhiệt trên đường dây.
- Công suất hao phí do tỏa nhiệt trên đường dây dẫn tỉ lệ nghịch với bình phương hiệu điện thế đặt vào hai đầu dây dẫn : \({P_{hp}} = \frac{{{P^2}.R}}{{{U^2}}}\,\)
- Để giảm hao phí trên đường dây truyền tải điện năng đi xa ta có các phương án sau:
+ Tăng tiết diện dây dẫn (tốn kém) + Chọn dây có điện trở suất nhỏ (tốn kém) + Tăng hiệu điện thế (thường dùng) - Khi truyền tải điện năng đi xa, phương án làm giảm hao phí hữu hiệu nhất là tăng hiệu điện thế đặt vào hai đầu dây dẫn bằng các máy biến thế.
13. Máy biến thế
- Khi đặt một hiệu điện thế xoay chiều vào hai đầu cuộn dây sơ cấp của một máy biến thế thì ở hai đầu của cuộn dây thứ cấp xuất hiện một hiệu điện thế xoay chiều.
- Không thể dùng dòng điện một chiều không đổi (dòng điện một chiều) để chạy máy biến thế được.
- Tỉ số hiệu điện thế ở hai đầu các cuộn dây của máy biến thế bằng tỉ số giữa số vòng của các cuộn dây đó. \(\frac{{{U_1}}}{{{U_2}}} = \frac{{{n_1}}}{{{n_2}}}\,\)
- Nếu số vòng dây ở cuộn sơ cấp (đầu vào) lớn hơn số vòng dây ở cuộn thứ cấp (đầu ra) máy gọi là máy hạ thế. Nếu số vòng dây ở cuộn sơ cấp nhỏ hơn số vòng dây ở cuộn thứ cấp thì gọi là máy tăng thế.
- Ở 2 đầu đường dây tải điện về phía nhà máy điện đặt máy tăng thế để giảm hao phí về nhiệt trên đường dây tải, ở nơi tiêu thụ đặt máy hạ thế xuống bằng HĐT định mức của các dụng cụ tiệu thụ điện
B. Bài tập minh họa
Bài 1:Một máy tăng thế gồm cuộn sơ cấp có 500 vòng, cuộn thứ cấp có 50000 vòng đặt ở đầu một đường dây tải điện để truyền đi một công suất điện nhất định, hiệu điện thế đặt vào hai đầu cuộn sơ cấp là 2000V. a, Tính hiệu điện thế ở hai đầu cuộn thứ cấp. b, Nếu sử dụng máy tăng thế khác để tăng hiệu điện thế lên 500000V thì công suất hao phí trên đường dây tải điện sẽ thay đổi như thế nào? Hướng dẫn giải:a, Hiệu điện thế ở hai đầu cuộn thứ cấp \(\begin{array}{l}
\frac{{{U_1}}}{{{U_2}}} = \frac{{{n_1}}}{{{n_2}}}\\
\= > {U_2} = \frac{{{U_1}{n_2}}}{{{n_1}}} = \frac{{2000.50000}}{{500}} = 200000V
\end{array}\) b, Công suất hao phí giảm đi: \({\left( {\frac{{500000}}{{200000}}} \right)^2} = 6,25\) lần Bài 2:Một máy biến áp có các số liệu sau: U1= 220V, U1= 24V, số vòng dây quấn sơ cấp N1 = 460 vòng. - Hãy tính số vòng dây quấn thứ cấp.
- Máy biến áp là loại tăng hay giảm áp? Tại sao?
- Khi điện áp sơ cấp giảm xuống U1= 150V, để giữ U2= 24V không đổi, số vòng dây N2 không đổi thì phải điều chỉnh N1 bằng bao nhiêu?
Hướng dẫn giải:
- Số vòng dây quấn thứ cấp là:
Áp dụng công thức: \(\frac{{{U_1}}}{{{U_2}}} = \frac{{{N_1}}}{{{N_2}}}\) N2= \(\frac{{{U_2}{N_1}}}{{{U_1}}}\) =\(\frac{{24.460}}{{220}}\) =50,2 vòng - Máy biến áp này là máy giảm áp vì: U1> U2; N1> N2.
- Ta có: N1= \(\frac{{{U_1}.{N_2}}}{{{U_2}}}\) = \(\frac{{150.50,2}}{{24}}\)=313,7 vòng
Trắc nghiệm Vật Lý 9 Chương 2
- Trắc nghiệm Vật lý 9 Bài 21 Nam châm vĩnh cửu
- Trắc nghiệm Vật lý 9 Bài 22 Tác dụng từ của dòng điện - Từ trường
- Trắc nghiệm Vật lý 9 Bài 23 Từ phổ - Đường sức từ
- Trắc nghiệm Vật lý 9 Bài 24 Từ trường của ống dây có dòng điện chạy qua
- Trắc nghiệm Vật lý 9 Bài 25 Sự nhiễm từ của sắt, thép - Nam châm điện
- Trắc nghiệm Vật lý 9 Bài 26 Ứng dụng của nam châm
- Trắc nghiệm Vật lý 9 Bài 27 Lực điện từ
- Trắc nghiệm Vật lý 9 Bài 28 Động cơ điện một chiều
- Trắc nghiệm Vật lý 9 Bài 30 BT vận dụng quy tắc nắm tay phải và quy tắc bàn tay trái
- Trắc nghiệm Vật lý 9 Bài 31 Hiện tượng cảm ứng điện từ
- Trắc nghiệm Vật lý 9 Bài 32 Điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng
- Trắc nghiệm Vật lý 9 Bài 33 Dòng điện xoay chiều
- Trắc nghiệm Vật lý 9 Bài 34 Máy phát điện xoay chiều
- Trắc nghiệm Vật lý 9 Bài 35 Các tác dụng của dòng điện xoay chiều
- Trắc nghiệm Vật lý 9 Bài 36 Truyền tải điện năng đi xa
- Trắc nghiệm Vật lý 9 Bài 37 Máy biến thế
- Trắc nghiệm Vật lý 9 Bài 39 Tổng kết chương II Điện Từ Học
Đề kiểm tra Vật Lý 9 Chương 2
Đề kiểm tra trắc nghiệm online Chương 2 Vật lý 9 (Thi Online)- Đang cập nhật - Đề kiểm tra Chương 2 Vật lý 9 (Tải File)Phần này các em có thể xem online hoặc tải file đề thi về tham khảo gồm đầy đủ câu hỏi và đáp án làm bài. - Đề kiểm tra 15' lần 2 chương Điện Từ Học Vật lý 9 có đáp án
Lý thuyết từng bài chương 2 và hướng dẫn giải bài tập SGKLý thuyết các bài học Vật lý 9 Chương 2 - Vật lý 9 Bài 21: Nam châm vĩnh cửu
- Vật lý 9 Bài 22: Tác dụng từ của dòng điện - Từ trường
- Vật lý 9 Bài 23: Từ phổ - Đường sức từ
- Vật Lý 9 Bài 24: Từ trường của ống dây có dòng điện chạy qua
- Vật Lý 9 Bài 25: Sự nhiễm từ của sắt, thép - Nam châm điện
- Vật Lý 9 Bài 26: Ứng dụng của nam châm
- Vật Lý 9 Bài 27: Lực điện từ
- Vật Lý 9 Bài 28: Động cơ điện một chiều
- Vật Lý 9 Bài 29: Thực hành Chế tạo nam châm vĩnh cửu, nghiệm lại từ tính của ống dây có dòng điện
- Vật Lý 9 Bài 30: Bài tập vận dụng quy tắc nắm tay phải và quy tắc bàn tay trái
- Vật Lý 9 Bài 31: Hiện tượng cảm ứng điện từ
- Vật Lý 9 Bài 32: Điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng
- Vật Lý 9 Bài 33: Dòng điện xoay chiều
- Vật Lý 9 Bài 34: Máy phát điện xoay chiều
- Vật Lý 9 Bài 35: Các tác dụng của DĐXC - Đo cường độ và HĐT xoay chiều
- Vật Lý 9 Bài 36: Truyền tải điện năng đi xa
- Vật Lý 9 Bài 37: Máy biến thế
- Vật Lý 9 Bài 38: Thực hành Vận hành máy phát điện và máy biến thế
- Vật Lý 9 Bài 39: Tổng kết chương II Điện Từ Học
Hướng dẫn giải Vật lý 9 Chương 2 - Giải bài tập SGK Bài 21 Vật lý 9
- Giải bài tập SGK Bài 22 Vật lý 9
- Giải bài tập SGK Bài 23 Vật lý 9
- Giải bài tập SGK Bài 24 Vật lý 9
- Giải bài tập SGK Bài 25 Vật lý 9
- Giải bài tập SGK Bài 26 Vật lý 9
- Giải bài tập SGK Bài 27 Vật lý 9
- Giải bài tập SGK Bài 28 Vật lý 9
- Giải bài tập SGK Bài 29 Vật lý 9
- Giải bài tập SGK Bài 30 Vật lý 9
- Giải bài tập SGK Bài 31 Vật lý 9
- Giải bài tập SGK Bài 32 Vật lý 9
- Giải bài tập SGK Bài 33 Vật lý 9
- Giải bài tập SGK Bài 34 Vật lý 9
- Giải bài tập SGK Bài 35 Vật lý 9
- Giải bài tập SGK Bài 36 Vật lý 9
- Giải bài tập SGK Bài 37 Vật lý 9
- Giải bài tập SGK Bài 39 Vật lý 9
Trên đây là tài liệu Ôn tập Vật Lý 9 Chương 2 Điện Từ Học. Hy vọng rằng tài liệu này sẽ giúp các em ôn tập tốt và hệ thống lại kiến thức Chương 2 hiệu quả hơn. Để thi online và tải file đề thi về máy các em vui lòng đăng nhập vào trang hoc247.net và ấn chọn chức năng "Thi Online" hoặc "Tải về". Ngoài ra, các em còn có thể chia sẻ lên Facebook để giới thiệu bạn bè cùng vào học, tích lũy thêm điểm HP và có cơ hội nhận thêm nhiều phần quà có giá trị từ HỌC247 ! | 
